Có thể nói, công nghệ 4.0 đã mở ra một kỷ nguyên mới cho lĩnh vực tài chính ngân hàng trên toàn thế giới. Trong khi đối với ngân hàng truyền thống, con người trực tiếp tiếp xúc và giao dịch với nhau trong một không gian vật lý thì mô hình ngân hàng ảo, ngân hàng kỹ thuật số (virtual banking/digital banking) mà con người giao dịch với nhau trên không gian mạng, ngày càng phổ biến và thông dụng hơn. Bên cạnh đó là những trung gian tài chính ảo, hay còn gọi là các trung gian tài chính kỹ thuật số (digital financial intermediaries) ngày càng đóng một vai trò quan trọng trong các lĩnh vực đầu tư, tài chính. Chính vì vậy, có thể khẳng định chuyển đổi số là xu hướng không thể bỏ qua nếu muốn phát triển trong tương lai và Fintech là trọng tâm cần đưa vào chiến lược thương hiệu của doanh nghiệp.

Theo số liệu của Fulbright, hiện ở Việt Nam đã có 166 công ty Fintech. Theo các chuyên gia, hiện các công ty Fintech ở Việt Nam đang hoạt động trong các phân khúc chính là thanh toán điện tử, ngân hàng số, cho vay ngang hàng (P2P Lending), blockchain, gọi vốn cộng đồng, đánh giá điểm tín dụng,… Đây là minh chứng cho sự phát triển mạnh mẽ của lĩnh vực mới này tại nước ta.

Diễn đàn Xây dựng thương hiệu quốc gia cho công nghệ tài chính ngân hàng Việt Nam

Phát biểu tại diễn đàn, TS. Phạm Xuân Hòe, nguyên Phó Viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng (NHNN) cho rằng Fintech xuất hiện đã mang lại nhiều sự thay đổi. Trước hết là mang đến thay đổi lớn về hành vi người tiêu dùng tài chính. Khách hàng được hưởng nhiều tiện ích hơn từ dịch vụ tài chính, kể cả tư vấn, ít trung thành với bên cung ứng dịch vụ tài chính vì có nhiều sự lựa chọn hơn. Nhưng khách hàng sẽ đối mặt với rủi ro mới như: lộ thông tin cá nhân; bị hack tài khoản, mất tiền; khiếu nại, gải quyết có thể phức tạp hơn.

Fintech mang lại cơ hội hợp tác kinh doanh với NHTM, thúc đẩy phát triển đa kênh và sản phẩm và dịch vụ tài chính cung ứng cho khách hàng. Nhưng Fintech cũng mang lại thách thức về tư duy chính sách. “Sáng tạo mới, mô hình kinh doanh mới, kênh cung ứng mới (sáng tạo) đòi hỏi khung pháp lý mới trước mắt là Sandbox và rất nhiều vấn đề pháp lý phải thay đổi”, TS. Phạm Xuân Hòe phát biểu.

Theo TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), Việt Nam có nhiều lợi thế phát triển Fintech với thị trường nội địa lớn và còn nhiều dư địa phát triển. Có thể nói Fintech chứa đựng nhiều yếu tố đổi mới và sáng tạo trong lĩnh vực tài chính ngân hàng, bao gồm từ cho vay, bảo hiểm, tư vấn, so sánh lãi suất... Do đó, Fintech ảnh hưởng rất sâu rộng đến mọi mặt trong đời sống xã hội.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cho rằng Fintech còn gặp nhiều rủi ro và thách thức, trước hết là vấn đề pháp lý, chính sách... Trong đó cơ chế, chính sách hay thay đổi, thiếu đồng bộ, thiếu nhất quán. Nhìn chung, các quy định về hoạt động Fintech chưa thật sự đủ. Bên cạnh đó, việc chưa có cơ sở dữ liệu định danh cá nhân quốc gia và dữ liệu về DN còn phân tán, thiếu cập nhật, thiếu nhất quán và đồng bộ. Đồng thời đi kèm đó là thách thức về vấn đề an toàn bảo mật, an ninh mạng.

Vì vậy, để Fintech phát triển và để mang lại bước phát triển mạnh mẽ cho ngành công nghệ tài chính ngân hàng, bắt nhịp với mức độ phát triển của thế giới, các chuyên gia cho rằng trước hết cần nhanh hoàn thiện hành lang pháp lý quản lý hoạt động Fintech theo cách tiếp cận: Mở nhưng kiểm soát được rủi ro (sandbox …) và hoàn thiện thể chế, cần bộ máy quản lý Fintech như thành lập một đơn vị làm đầu mối thống nhất quản lý Fintech.

Bên cạnh đó là cần tạo được niềm tin, xây dựng hệ sinh thái và môi trường cho đổi mới sáng tạo. Đồng thời, cần có tiêu chuẩn, chuẩn mực chung, có quy định về liên kết hệ sinh thái giữa ngân hàng, Fintech, các chuỗi cửa hàng, trang thương mại điện tử… Các đơn vị tham gia Fintech phải đáp ứng các yêu cầu về vốn, công nghệ, chuẩn mực hoạt động và quản lý rủi ro,...