Ho là phản xạ tự nhiên của cơ thể nhằm làm sạch đường thở, giúp người bệnh thở dễ dàng hơn. Phản xạ ho thường xuất hiện khi đường hô hấp bị kích thích do tình trạng viêm, dị ứng, gặp các tác nhân lạ xâm nhập vào niêm mạc đường thở, gây tắc nghẽn niêm mạc đường thở.
Nguyên nhân gây ho cũng là hậu quả của một số bệnh lí như cảm lạnh, cúm, dị ứng, hen phế quản, viêm xoang, thuốc điều trị bệnh…
Ho gồm có ho khan và ho có đờm:
- Ho có đờm: Thường là hiện tượng ho có kèm với dịch tiết ra từ đường hô hấp làm bít tắc đường thở. Nguyên nhân gây ho có đờm thường là do một số bệnh đường hô hấp như viêm phổi, viêm phế quản, giãn phế quản, COPD… hoặc do cảm cúm, môi trường…
- Ho khan: Ho khan là khi bệnh nhân ho mà cổ họng lại không tiết ra đờm. Nguyên nhân thường do niêm mạc họng bị kích thích bởi các dị nguyên như bụi bẩn, khói thuốc, các loại virus, tác dụng phụ của thuốc hoặc do một số bệnh lí gây ra.
 |
| Ảnh minh họa |
1. Khi nào dùng thuốc giảm ho?
Các thuốc giảm ho được dùng trong trường hợp ho khan (ho không có đờm). Thông thường, ho có thể tự hết sau vài ngày mà không cần dùng thuốc. Tuy nhiên, với những trường hợp ho quá nhiều, làm ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày, mất ngủ... thì có thể cân nhắc dùng thuốc giảm ho.
Cần lưu ý, không dùng thuốc giảm ho cho các trường hợp bệnh nhân mắc viêm phế quản, hen phế quản, viêm phổi… Vì ho trong các trường hợp này lại có lợi để tống đờm ra khỏi đường thở, giúp người bệnh dễ thở hơn. Việc uống thuốc giảm ho sẽ làm ứ đọng đờm, dịch tiết tại đường hô hấp làm cản trở hô hấp, gây ứ khí nang và làm giảm khả năng chống lại vi khuẩn, thậm chí bệnh có thể nặng thêm.
2. Các thuốc giảm ho thường dùng
- Thuốc giảm ho dextromethorphan: Thuốc giúp kiểm soát phản xạ ho, giảm số lần ho, được dùng cho bệnh nhân bị ho khan do kích ứng. Cần lưu ý, không dùng dextromethorphan cho trẻ em dưới 2 tuổi, người mẫn cảm với các thành phần của thuốc. Thận trọng dùng cho bệnh nhân có tiền sử dị ứng, hen phế quản, suy hô hấp. Chỉ dùng thuốc tối đa 7 ngày.
- Thuốc kháng histamin: Các thuốc này giúp giảm kích thích với các tác nhân gây bệnh. Thuốc được dùng trong các trường hợp ho khan do kích ứng, dị ứng. Một số thuốc thường dùng như promethazine, diphenhydramine, alimemazin. Các thuốc kháng histamin có thể gây buồn ngủ do đó thận trọng khi đang vận hành máy móc hoặc lái xe.
- Thuốc giảm ho codein: Các thuốc giảm ho có chứa codein giúp ức chế trung tâm ho. Tuy nhiên, các thuốc này chỉ nên dùng ngắn ngày (3 ngày) do có thể gây nghiện và chỉ nên dùng cho người lớn.
Thuốc có thể gây các tác dụng phụ như buồn ngủ, do đó tránh dùng khi đang vận hành máy móc hoặc lái xe… Ngoài ra, không nên dùng các thuốc này cho bệnh nhân bị suy hô hấp, mắc bệnh gan, người mẫn cảm với các thành phần của thuốc, phụ nữ có thai và trẻ nhỏ dưới 1 tuổi…
- Thuốc benzonatate: Đây là một thuốc được chỉ định dùng trong các trường hợp ho và cảm cúm. Cần thận trọng dùng khi đang lái xe hoặc vận hành máy móc. Thuốc được dùng cho trẻ trên 10 tuổi và người lớn.
Ngoài ra có thể dùng các thuốc giảm ho khác như tinh dầu bạc hà, dầu khuynh diệp, long não…
3. Lưu ý khi dùng thuốc giảm ho
Để dùng các thuốc giảm ho hiệu quả, người bệnh cần tuân thủ:
- Chỉ dùng thuốc khi được kê đơn từ bác sĩ.
- Đọc kĩ nhãn thuốc trước khi sử dụng.
- Không tự ý tăng/giảm/ngừng dùng khi chưa có ý kiến của bác sĩ.
- Kháng sinh không làm giảm ho, vì thế không dùng kháng sinh điều trị ho. Kháng sinh chỉ dùng khi có nhiễm trùng đường hô hấp do vi khuẩn.
- Trao đổi với bác sĩ ngay khi có bất kì triệu chứng bất thường nào sau dùng thuốc.
