Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) có một số nội dung liên quan đến sử dụng đất đai đầu tư dự án xây dựng cơ sở y tế tư nhân. Tại điểm d, khoản 2, Điều 10 quy định: “d, Đất xây dựng công trình sự nghiệp gồm đất xây dựng trụ sở của tổ chức sự nghiệp; đất xây dựng cơ sở văn hóa, xã hội, y tế, giáo dục và đào tạo, thể dục thể thao, khoa học và công nghệ, môi trường, khí tượng thủy văn, ngoại giao và công trình sự nghiệp khác”.

Tại khoản 2 và 5 của Điều 192 ghi: “2, Đất xây dựng công trình sự nghiệp gồm đất xây dựng các công trình sự nghiệp thuộc các ngành và lĩnh vực về kinh tế, văn hóa, xã hội, y tế, giáo dục và đào tạo, thể dục thể thao, khoa học và công nghệ, khí tượng thủy văn, môi trường, ngoại giao và các công trình sự nghiệp khác...

“5, Nhà nước khuyến khích việc sử dụng đất vào mục đích phát triển văn hóa, y tế, giáo dục và đào tạo, thể dục thể thao, khoa học và công nghệ, môi trường”.

GS.TS Nguyễn Văn Đệ, Chủ tịch HH Bệnh viện tư nhân Việt Nam góp ý vào dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) ngày 8/3/2023 tại Hà Nội.

Quy định chưa rõ ràng

Qua nghiên cứu và những tác động thực tế của Luật đối với lĩnh vực đầu tư các dự án bệnh viện tư nhân, ông Nguyễn Văn Đệ nhận thấy một số nội dung, quy định chưa rõ ràng về sử dụng đất đầu tư dự án xây dựng cơ sở y tế tư nhân.

Các điều khoản trong dự thảo Luật mới chỉ nêu mục đích, ý nghĩa sử dụng đất xây dựng cơ sở y tế mà chưa quy định rõ quyền lợi của nhà đầu tư khi triển khai xây dựng dự án cơ sở y tế tư nhân, mà chỉ dành nhiều quy định cho các dự án cơ sở y tế công lập. Thực tế, việc sử dụng đất thực hiện các dự án đầu tư xây dựng cơ sở y tế tư nhân có tính chất không hoàn toàn giống về giá trị so với các dự án có sử dụng loại đất khác được cấp có thẩm quyền nhà nước kêu gọi, chấp thuận chủ trương đầu tư, ông Đệ lí giải.

Do được hưởng các chính sách ưu đãi đầu tư, giống như cơ sở y tế công lập nên nhà đầu tư không thể sử dụng đất xây dựng cơ sở y tế tư nhân nhằm khai thác, sử dụng như một tài sản bảo đảm để kêu gọi, huy động vốn đầu tư, nhất là cầm cố với các Ngân hàng. Trong quá trình đầu tư, kinh doanh dự án đầu tư cơ sở y tế tư nhân theo chủ trương xã hội hóa, nếu doanh nghiệp, nhà đầu tư quản lí, điều hành bị thua lỗ dẫn đến phá sản, thì phải thanh lí tài sản trên đất và bàn giao lại đất cho Nhà nước theo quy định pháp luật về thu hồi đất mà không được hưởng tiền đền bù, hỗ trợ nào.

Trong khi đó, đối với các loại hình dự án sử dụng đất có thu tiền sử dụng đất khác như dự án nhà ở, dịch vụ, thương mại…., nhà đầu tư khi hoàn thiện trình tự thủ tục đầu tư, thực hiện đấu thầu, đấu giá, được cơ quan có thẩm quyền Nhà nước bàn giao đất có quyền sử dụng đất để khai thác, sử dụng như một tài sản bảo đảm để huy động vốn đầu tư từ nhiều nguồn lực xã hội, trong đó có Ngân hàng.

Mục đích của đấu thầu, đấu giá các dự án có sử dụng đất là tăng tính cạnh tranh và tăng thu ngân sách cho Nhà nước, đem lại lợi nhuận cho nhà đầu tư... Tuy nhiên, đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ sở y tế tư nhân lại có tính chất, ý nghĩa khác. Nhà nước thực hiện chính sách thu hút doanh nghiệp, nhà đầu tư tham gia xây dựng cơ sở y tế tư nhân không phải vì mục tiêu lợi nhuận, mà khuyến khích kêu gọi doanh nghiệp, nhà đầu tư cùng với hệ thống y tế công lập tham gia thực hiện dịch vụ công, giải quyết những vấn đề chính sách việc làm, bảo đảm an sinh xã hội cho Nhân dân.

Như vậy, khi cùng gánh vác nhiệm vụ với Nhà nước, doanh nghiệp cũng phải được trân trọng và được hưởng các cơ chế chính sách ưu đãi về thu hút đầu tư, được hỗ trợ công tác giải phóng mặt bằng, được miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuế sử dụng đất và các chế độ chính sách về thuế khác... Có như vậy, nhà đầu tư mới yên tâm, mặn mà để tham gia, đóng góp.

Công - tư cần đối xử công bằng

Sau hơn 25 năm thực hiện chính sách xã hội hóa y tế, cả nước hiện mới chỉ có 318 bệnh viện tư nhân, 38.000 phòng khám tư nhân, đáp ứng 5,16% tổng số giường bệnh, tỉ lệ rất thấp. Kết quả này cho thấy, y tế tư nhân ở nước ta chưa phát triển đúng với tiềm năng và nhu cầu của xã hội. Chưa hoàn thành mục tiêu Nghị quyết số 20-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ Nhân dân trong tình hình mới đặt ra đến năm 2025 sẽ đạt 10% tỉ lệ giường bệnh tư nhân và 15% đến năm 2030.

Từ thực tiễn này, ông Nguyễn Văn Đệ kêu gọi xã hội cần tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đầu tư thực hiện các dự án xây dựng cơ sở y tế tư nhân được thuận lợi, công bằng như cơ sở y tế công lập. Cần xác định rõ đất thực hiện dự án xây dựng cơ sở y tế tư nhân thuộc loại đất xây dựng công trình sự nghiệp, thuộc đối tượng dự án được Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng;

Đất thực hiện dự án xây dựng cơ sở y tế tư nhân thuộc trường hợp được Nhà nước thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng, giao đất, cho thuê không thu tiền sử dụng đất trong suốt thời gian thực hiện dự án; không phải thực hiện trình tự đấu giá quyền sử dụng đất, không đấu thầu dự án có sử dụng đất như cơ sở y tế công lập;

Phân cấp, phân quyền, giao trách nhiệm cho UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chủ động lựa chọn, chỉ định nhà đầu tư có đủ năng lực, uy tín, trách nhiệm để thực hiện các dự án đầu tư xây dựng cơ sở y tế trên địa bàn, góp phần giảm gánh nặng ngân sách nhà nước, nâng số lượng bệnh viện và giường bệnh trong cả nước, tạo môi trường bình đẳng, không phân biệt trong đầu tư xây dựng cơ sở y tế công lập và tư nhân.

Trường hợp các nhà đầu tư không thực hiện đúng cam kết đầu tư dự án, chính quyền địa phương thực hiện quyết định cưỡng chế thu hồi dự án theo quy định mà không đền bù cho nhà đầu tư, ông Nguyễn Văn Đệ đề xuất.