Đây là dự án luật quan trọng liên quan đến việc cụ thể hóa quy định của Hiến pháp năm 2013 về quyền tự do cư trú của công dân. Xóa bỏ dần rào cản quản lý bằng sổ hộ khẩu.

Tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, UBTVQH đã chỉ đạo bổ sung vào dự thảo Luật quy định một thời kỳ chuyển tiếp, cho phép cơ quan nhà nước và người dân được sử dụng đồng thời cả thông tin, dữ liệu điện tử trên.

Toàn cảnh phiên họp.

Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu về cư trú và giấy tờ, tài liệu chứng minh nơi cư trú (bao gồm cả Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú đã được cấp) trong các giao dịch hành chính, dân sự, nhất là tại những nơi chưa đáp ứng được hạ tầng kết nối với các cơ sở dữ liệu nói trên cho đến hết ngày 31/12/2025.

Nhiều ý kiến đề nghị trong Luật cần quy định về lộ trình chuyển tiếp phù hợp để bảo đảm việc chuyển sang phương thức quản lý cư trú mới thực sự khả thi, trong quá trình đó, cần tiếp tục sử dụng Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu kết luận nội dung cho ý kiến về một số vấn đề còn ý kiến khác nhau của Luật Cư trú (sửa đổi).

Tuy nhiên, trong quá trình chỉnh lý, cơ quan chủ trì soạn thảo vẫn đề nghị quy định thời điểm có hiệu lực thi hành của Luật là từ ngày 1/7/2021. Theo đó sẽ chuyển hoàn toàn việc quản lý cư trú sang phương thức mới, và Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú hết giá trị từ thời điểm Luật có hiệu lực thi hành.

Do còn ý kiến khác nhau, UBTVQH đề nghị các đại biểu tiếp tục cho ý kiến về vấn đề này. Về vấn đề này, Đại tướng Tô Lâm - Bộ trưởng Bộ Công an - đề nghị giữ nguyên phương án Chính phủ trình là Luật cư trú (sửa đổi) có hiệu lực từ 1/7/2021, không quy định thời gian chuyển tiếp tới năm 2025.

Đại tướng Tô Lâm cho rằng, nếu vẫn lưu lại sổ hộ khẩu cho tới năm 2025 là không phù hợp, không thực tế. "Chủ tịch Quốc hội cũng đã nói rồi, đây là sự thay đổi rất căn bản, là mong muốn của nhân dân, các công dân. Bây giờ lại kéo dài thêm một nhiệm kỳ 5 năm nữa thì quyết tâm thực hiện không cao" - Đại tướng Tô Lâm nêu ý kiến.

Bộ trưởng Bộ Công an yêu cầu Bộ trưởng Bộ Công an yêu cầu giữ nguyên phương án trình Chính phủ Hoan nghênh quyết tâm của Bộ Công an,

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng trong khi các nước trên thế giới đã bỏ sổ hộ khẩu mà ta vẫn giữ đến nay là quá lâu.

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho rằng, nếu vẫn lưu lại sổ hộ khẩu cho tới năm 2025 là không phù hợp, không thực tế.

Chủ tịch Quốc hội cũng khẳng định có một số ý kiến lo ngại không đủ thời gian thực hiện, nhưng Chính phủ, Bộ Công an khẳng định đủ thời gian thưc hiện chuyển tiếp. Nếu trong quá trình thực hiện, có vướng mắc thì Quốc hội có thể ra nghị quyết gia hạn thêm thời gian thực hiện.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấm mạnh: "Việc đưa ra mốc thời gian cụ thể để Chính phủ, các bộ ngành, địa phương cố gắng phấn đấu thực hiện mục tiêu đề ra, bởi thực tế, hiện cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia cũng đang được triển khai. Vì vậy, chúng ta cần ủng hộ cái mới".

Tán đồng ý kiến trên, Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng, nếu quy định hiệu lực luật này là 1/7/2021 nhưng thời điểm chuyển tiếp là 31/12/2025, tức là sau 5 năm thì mới bỏ việc sử dụng Sổ hộ khẩu, tạm trú, quy định như vậy lại không phù hợp.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho ý kiến về thời điểm có hiệu lực của Luật và quy định chuyển tiếp (Điều 39 và Điều 40).

Vì thực tế hiện nay chỉ thay phương thức quản lý bằng phương pháp thô sơ (sổ hộ khẩu, sổ tạm trú) chuyển sang phương pháp mới (số định danh cá nhân, cơ sở dữ liệu dân cư về cư trú).

Mục tiêu cuối cùng là giảm thủ tục hành chính, tạo điều kiện cho người dân, đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước, nếu kéo dài thời gian chuyển tiếp thì không phù hợp.

Vấn đề đặt ra là Chính phủ, Bộ Công an, chính quyền địa phương các cấp cần có các biện pháp chỉ đạo, tổ chức quyết liệt để xây dựng số định danh cá nhân, cơ sở dữ liệu dân cư; đồng thời đẩy nhanh việc đầu tư cơ sở vật chất, đào tạo nhân lực thực hiện nhiệm vụ này.