U90 giữ nghề nấu tinh dầu truyền thống
Tuổi cao gương sáng 17/03/2021 08:29
Cụ Đoàn Dị, 87 tuổi, ở xóm Thọ Sơn, thôn Chiêm Sơn cho hay, lúc 9 - 10 tuổi, cụ đã theo cha mẹ đi cắt cây chổi, về nấu tinh dầu. Khi đó, ở Chiêm Sơn có rất nhiều nhà nấu dầu chổi, hình thành làng nghề khá rộn ràng. Dầu chổi, dầu tràm Chiêm Sơn có tiếng, tiêu thụ ổn định. Hiện làng Chiêm Sơn chỉ còn 2 nhà nấu dầu chổi là gia đình cụ và một gia đình khác.
Bà Đoàn Thị Hai đang nấu dầu chổi. |
Bà Đoàn Thị Hai, 64 tuổi, con gái cụ Dị cho biết, tuổi cao, cha tôi cũng không còn sức để làm nghề, chủ yếu là 2 chị em chúng tôi tiếp tục nối nghiệp. Tuy nhiên, để nhớ nghề, cha tôi vẫn chống gậy ra thăm lò nấu hàng ngày cho đỡ nhớ. Cách làm dầu chổi, dầu tràm cũng tương tự như cách như nấu rượu. Trước hết bỏ lá chổi vô trong một thùng phuy, nhận chặt, đổ nước vào, đậy kín lại. Thùy phuy bỏ được 1,5 tạ lá, chiếm tỉ lệ 2/3 thể tích thùng. Đổ ngập nước vào, rồi đun sôi đến khoảng 5 tiếng đồng hồ. Phải chụm củi lửa thật đều, không lúc nào thiếu lửa, cũng chú ý đừng để cho lửa cháy quá lớn sẽ làm bay hơi mất mùi dầu. Thùng phuy sẽ được nối với một cái lô (dụng cụ dùng để chưng cất dầu), rồi ngâm lô trong một cái thùng phuy khác chứa “nước lạnh”, khi nấu dầu chổi, cái thùng phuy chứa cái lô này phải thường xuyên đổ nước lạnh vào, có như vậy tinh dầu mới ngưng tụ. Tinh dầu (có lẫn nước) sẽ chảy ra chai bằng đường dẫn từ lô, người nấu sẽ trích lấy phần tinh dầu nổi lên trên của chai.
Bà Đoàn Thị Ánh, con gái cụ Dị cho biết thêm, mỗi ngày gia đình bà nấu hai thùng phuy, làm ra chừng 3 lít dầu chổi. Mỗi lít bán với giá 1,5 triệu đồng (dầu chổi) và 2 triệu đồng (dầu tràm), trừ đi tiền nguyên liệu, công, củi cũng kiếm được khoảng 300.000 đồng/nồi. Một tuần có chừng 2- 3 lần khách Tây tới đây. Họ vô nhà, họ xem, chụp ảnh nấu dầu chổi dầu tràm, xem từng công đoạn làm dầu chổi, thậm chí làm thử, rồi mua dầu chổi, coi như mua quà lưu niệm.
Các thầy thuốc cho hay, tinh dầu chổi, tràm có tác dụng long đờm, dùng làm thuốc chữa ho, viêm họng, cảm cúm, ngoài ra còn được dùng xoa bóp, chữa đau nhức…. Đặc biệt, với tính năng kháng khuẩn cao ở đường hô hấp, nhất là trong giai đoạn cả nước phòng chống Covid-19, nên tinh dầu chổi, tràm được nhiều người quan tâm, ưa chuộng.
Ông Nguyễn Văn Cả, Phó Chi hội trưởng Chi hội NCT thôn Chiêm Sơn cho hay, cụ Dị (còn gọi là cụ Tám) tuy cao tuổi nhưng vẫn gắng giữ lấy nghề nấu dầu chổi, dầu tràm gia truyền. Trên tuyến hành lang du lịch Hội An - Mỹ Sơn, nhà của cụ Dị trở thành điểm đến cho du khách tham quan, cộng với cảnh quan vườn tược thôn quê dân dã khá đẹp, nên nhiều du khách trong và ngoài nước đến tham quan, tìm hiểu, check in làng nghề.