Tháo gỡ vướng mắc giải ngân vốn đầu tư công
Sự kiện 02/11/2023 14:46
Ngày 2/11, Chương trình Kỳ họp thứ 6, Quốc hội thảo luận ở hội trường về đánh giá giữa nhiệm kỳ thực hiện Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025; Kế hoạch tài chính quốc gia và vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021 – 2025;…Thảo luận ở tổ về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).
Giải ngân vốn đầu tư công còn chậm
Việc thực hiện chính sách tài khóa giai đoạn 2021- 2023 đã giúp nước ta ổn định được kinh tế vĩ mô. Tuy nhiên, năm 2021 và đặc biệt là năm 2023 còn nhiều vấn đề cần giải quyết trong ngắn, trung và dài hạn. Cụ thể như chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội theo Nghị quyết 43 được thiết kế trước khi có những biến động lớn về tình hình kinh tế, chính trị thế giới như hiện nay, đặc biệt là xung đột giữa một số quốc gia, tình hình lạm phát toàn cầu. Do vậy cần phải có những điều chỉnh trước những biến động, bối cảnh mới.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc giải trình thêm về một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm sáng ngày 2/11 |
Tuy nhiên, dường như chính sách tài khóa vẫn còn khá thận trọng khi xu hướng chung, lợi ích thay đổi qua các năm, nhất là trong giai đoạn 2021- 2023.
Theo đại biểu Thạch Phước Bình (Trà Vinh), chúng ta thận trọng là cần thiết, song nếu quá thận trọng thì sẽ không có lợi khi chi tiêu của Chính phủ được xem như là một động lực tăng trưởng quan trọng hiện nay. Nhưng Chính phủ cần nhanh chóng triển khai áp dụng việc lập kế hoạch ngân sách theo đầu ra, đặc biệt là đối với nền kinh tế sau ảnh hưởng của dịch bệnh. Đồng thời, có giải pháp, chính sách nâng cao năng lực theo dõi, đánh giá về công tác lập dự toán.
Từ đầu nhiệm kỳ, Chính phủ đã ban hành 2 Nghị quyết chuyên đề, 3 Chỉ thị và nhiều công điện, văn bản chỉ đạo về tập trung quyết liệt giải ngân vốn đầu tư công, tổ chức các hội nghị với các địa phương để đánh giá công tác giải ngân vốn đầu tư công, thành lập các tổ công tác để thúc đẩy, kiểm tra, tháo gỡ khó khăn, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công. Nhờ đó, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đã có chuyển biến mạnh mẽ.
Tuy nhiên, tình hình giải ngân vốn đầu tư công còn gặp khó khăn khi tình hình quốc tế, dịch bệnh cùng nhiều yếu tố tác động dẫn tới giá nhiên liệu, nguyên liệu tăng cao, một số quy định của pháp luật chưa đồng bộ, thống nhất, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn, khiến các địa phương gặp lúng túng trong triển khai các dự án.
Vì vậy, nhiều đại biểu tại phiên thảo luận đề nghị, cần tăng cường các giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế trong quá trình triển khai thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025, tiếp tục rà soát, hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật về đầu tư công và pháp luật có liên quan để sửa đổi, bổ sung các quy định thuộc thẩm quyền của Chính phủ hoặc trình Quốc hội xem xét sửa đổi Luật Đầu tư công và các luật có liên quan để kịp thời tháo gỡ khó khăn, nâng cao hiệu quả đầu tư công.
Các ĐB thảo luận tại hội trường sáng ngày 2/11 |
Nêu lên công tác chuẩn bị đầu tư còn yếu, dẫn tới tình trạng vốn chờ dự án, là do vẫn còn một số tồn tại, hạn chế trong quá trình thực hiện kế hoạch đầu tư công, trong đó có những vướng mắc liên quan đến Luật Đầu tư công và một số luật liên quan. Đại biểu Triệu Quang Huy (Lạng Sơn) cho rằng, về kế hoạch đầu tư công, tỷ lệ giải ngân muốn đầu tư công 9 tháng năm 2023 có cải thiện so với các năm trước về số tuyệt đối cao hơn so với năm trước nhưng chưa đạt như yêu cầu; cần tiếp tục chấn chỉnh, có giải pháp tháo gỡ các vướng mắc trong công tác giải ngân vốn đầu tư công như trong báo cáo của Chính phủ đã nêu.
Đánh giá giữa nhiệm kỳ việc thực hiện Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025; Kế hoạch tài chính quốc gia và vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021 – 2025, đại biểu Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) đề nghị các Bộ ngành, địa phương thực hiện kế hoạch đầu tư công trong bối cảnh nền kinh tế thế giới và trong nước còn gặp nhiều khó khăn.
Bên cạnh đó, việc thực hiện vốn đầu tư công còn hạn chế như việc lập kế hoạch chưa sát với thực tiễn, phải điều chỉnh nhiều lần, nhiều nguồn vốn chưa được phân bổ làm ảnh hưởng đến tiến độ một số dự án quan trọng. Đồng thời, một số cơ quan, địa phương không phân bổ hết kế hoạch vốn nên tình trạng đề xuất trả lại vốn vẫn còn. Nhiều dự án do lập, thẩm định, phê duyệt còn kéo dài, chưa sát với thực tiễn nên còn điều chỉnh nhiều lần. Còn 6,5% kế hoạch vốn chưa được phân bổ đã làm ảnh hưởng đến kế hoạch vốn và tiến độ giải ngân, tiến độ thi công nhiều dự án chưa đảm bảo, một số dự án, chương trình giải ngân đạt tỉ lệ còn thấp (dưới 50%). Do đó, cần phải có biện pháp cụ thể và nỗ lực quyết tâm hơn nữa để hoàn thành kế hoạch giải ngân vốn, đại biểu Trần Văn Tiến nói.
Hoàn thiện pháp luật, tháo gỡ vướng mắc
Giải trình tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, về chính sách tài khóa, Bộ trưởng Bộ Tài chính thời gian qua cùng với Chính phủ đang thực hiện chính sách tài khóa mở rộng, có nghĩa là chính sách tài khóa thâm hụt thì phải giảm thuế nhưng vẫn tăng chi ngân sách.
Trong 3 năm vừa qua, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ và Quốc hội giảm thuế đối với các loại thuế, dự kiến năm nay giảm khoảng 200 nghìn tỷ đồng. Sau khi giảm thuế, để tiếp tục giữ cán cân tài khóa phải đưa vào nền kinh tế 347 nghìn tỉ theo Nghị quyết 43 năm 2022.
Về dự toán tình hình ngân sách năm 2023, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, đến ngày 30/10 thu ngân sách đã đạt 85%.Về việc tăng thu từ tiền đất và khoản thu từ dầu thô còn rất nhỏ, thu ngân sách chủ yếu từ vai trò của sản xuất, kinh doanh, đặc biệt là thu nội địa.
Đề cập về vấn đề giải ngân đầu tư công, cho đến nay mới giải ngân đạt được 57% theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, còn nếu theo cả Quyết định của TTCP và các địa phương thì chỉ giải ngân được 52%. Vấn đề đặt ra là tại sao giải ngân thấp như vậy trong khi nền kinh tế đã đáp ứng vốn? Nguyên nhân có phải do vướng mắc từ đầu tư công trong Luật Đầu tư công hay không? Nếu không sửa Luật này thì chúng ta vẫn tiếp tục vướng mắc trong giải ngân đầu tư công, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh