Tới dự có bà Nguyễn Thị Thanh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Ban Tổ chức Trung ương, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội (TVQH), Trưởng ban Ban Công tác đại biểu thuộc Ủy ban TVQH; Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam – Campuchia khóa V, nhiệm kì 2021-2026; cùng gần 300 cán bộ các bộ, ban, ngành, tướng lĩnh, sĩ quan quân đội, công an từng là chuyên gia giúp cách mạng Campuchia từ năm 1978 - 1989.

Bà Nguyễn Thị Thanh phát biểu tại buổi gặp mặt

Báo cáo ôn lại truyền thống và thành tích của Ban B-68, do Đại tá Trịnh Vinh Pha, Trưởng Ban liên lạc và các ý kiến của các cựu chuyên gia tại buổi gặp mặt cho biết: Sau ngày miền Nam được hoàn toàn giải phóng, Nhân dân ta chưa kịp hưởng hòa bình, hàn gắn những vết thương sau 30 năm chiến đấu gian khổ thì lại phái bước vào cuộc chiến tranh biên giới Tây Nam do bè lũ Pôn Pôt - Iêng Xary gây ra.

Không chỉ với gây chiến tranh với Việt Nam, chúng còn áp đặt ở Campuchia một sự cai trị hà khắc. Theo thống kê của Mặt trận đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia, trong 3 năm, 8 tháng, 20 ngày, Pôn Pốt đã giết hại hơn 2.700.000 người; phá bỏ gần 6.000 trường học; hơn 700 bệnh viện và cơ sở y tế, gần 2.000 ngôi chùa, hơn 100 nhà thờ đạo Thiên Chúa, đạo Hồi... Sự khủng bố và kim kẹp dã man của Pôn Pốt đã làm bùng lên hàng loạt của nổi dậy chống chế độ diệt chủng ở khắp nơi và hàng vạn người Campuchia đã chạy sang tị nạn ở Việt Nam.

Đại tá Trịnh Vinh Pha, Trưởng Ban Liên lạc Ban B68 báo cáo tại buổi gặp mặt

Căn cứ và chủ trương về nghĩa vụ quốc tế của Đảng ta, ngày 16/6/1978 Bộ Chính trị ra Quyết định số 20/BCT thành lập Ban Công tác Z Trung ương, lấy bí danh là Ban B-68 trực thuộc Trung ương Đảng. Trong vòng 4 tháng từ sau khi được thành lập, Ban B-68 đã tích cực chuẩn bị thực lực mọi mặt cho cách mạng Campuchia khi thời cơ đến đánh đổ chế độ diệt chủng, xây dựng lại đất nước.

Ngày 7/1/1979, Thủ đô Phnôm Pênh được giải phóng và sau chỉ 10 ngày toàn bộ đất nước Campuchia đã hoàn toàn giải phóng khỏi chế độ dệt chủng Pôn Pốt. Sau lễ mừng chiến thắng, Ban B.68 đã có cuộc họp đầu tiên trên đất Bạn, đề ra một số chủ trương quan trọng, nhằm nhanh chóng ổn định tình hình đất nước.

Đoàn chuyên gia của các bộ, ban, ngành, đoàn thể và các tỉnh của Việt Nam với phương châm “Bộ, ban, ngành giúp bộ, ban, ngành, địa phương giúp địa phương” đã không quản ngại khó khăn, gian khổ, hi sinh, thường xuyên xuống phum, khum (thôn, xã) để cùng các Đội công tác của quân tình nguyện Việt Nam nắm tinh hình và trực tiếp chỉ đạo việc xây dựng Đảng, chính quyền, các đoàn thể cách mạng, cứu đói, chữa bệnh cho dân và khỏi phục sản xuất.

Hòa thượng Thích Thiện Tâm, Phó Chủ tịch Hội đồng trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam - Campuchia, cựu chuyên gia Phật giáo giúp cách mạng Campuchia, phát biểu.

Các chuyên gia Việt Nam sang giúp Campuchia nhiệm kì đầu rất nhiều khó khăn, thiếu thốn, phải đem tiêu chuẩn lương thực, thực phẩm và tiền lương của mình để bảo đảm đời sống. Đi làm chuyên gia giúp Campuchia là đi chiến trường, nhiều chuyên gia đã hi sinh, bị thương trong khi làm nhiệm vụ giúp bạn. Tuy nhiên đội ngũ chuyên gia đã vượt qua tất cả để hoàn thành nhiệm vụ.

Đến cuối năm 1979, Ban B-68 đã giúp Bạn cơ bản xây dựng xong chính quyền từ Trung ương đến tỉnh, huyện, phum, khum; khôi phục lại nền kinh tế bị tàn phá nặng nề và kiệt quệ. Những cánh đồng chết đã phủ kín mầu xanh của lúa, những ngôi trường mới dựng lại vang lên tiếng trẻ học bài, bệnh viện hoạt động trở lại; chợ búa tấp nập người mua kẻ bán. Hệ thống ngân hàng được phục hồi, phát hành tiền mới; hệ thống giao thông, thuỷ lợi được khôi phục, mở cửa sân bay Pô Chen-tông, tuyến đường sắt nội địa và cảng Xihanúc Vin, cảng Phnôm Pênh; các nhà máy điện, xi măng, chế biến cao su, sản xuất nông nghiệp, đánh bắt cá... hoạt động trở lại.

Cùng với việc khôi phục lại nền kinh tế, Ban B-68 đã chỉ đạo giúp Bạn xây dựng lực lượng vũ trang, với phương châm: Xây dựng, huấn luyện được đến đâu thì đưa ngay ra chiến đấu để rèn luyện, trưởng thành và chiến đấu ngày càng hiệu quả. Đặc biệt, Ban B-68 còn quan tâm việc giúp Bạn khôi phục lại tổ chức Phật giáo, phát triển đội ngũ tăng ni, phật tử đã bị chế độ Pôn Pốt xóa bỏ…

Bà Nguyễn Thị Thanh tặng hoa Ban Liên lạc Ban B-68

Có thể nói: Ban B-68 lúc bấy giờ thực chất như là Cơ quan Trung ương Đảng ta rút gọn tại Campuchia với sứ mệnh là cơ quan tham mưu chiến lược giúp Trung ương Bạn hoạch định những chủ trương, chính sách đối nội và đối ngoại. Trong những năm đầu giúp Bạn đi từ con số không để có được một Đảng Nhân dân cách mạng, Chính phủ, Quốc hội, Mặt trận đoàn kết dân tộc cứu nước và lòng tin của Nhân dân đối với cách mạng Campuchia là một thành công to lớn của Đảng ta, nhất là trong điều kiện nền kinh tế nước ta lúc bấy giờ vô cùng khó khăn. Đây cũng là một thành công chưa từng có trong lịch sử làm nhiệm vụ quốc tế của Đảng, Nhà nước, quân đội và Nhân dân ta và cũng là hiếm có trong lịch sử phong trào cách mạng thế giới.

Kỉ niệm 45 năm ngày thành lập Ban B-68, tâm nguyện của các cựu chuyên gia là mong muốn Đảng, Nhà nước có hình thức khen thưởng xứng đáng cho Ban B68 và cho tổng kết hơn 10 năm Ban B68 - Cơ quan tham mưu chiến lược của Đảng ta thực hiện nhiệm vụ quốc tế giúp cách mạng Campuchia để lại cho con cháu mai sau.

Quang cảnh buổi gặp mặt.

Phát biểu tại buổi gặp mặt, bà Nguyễn Thị Thanh, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban TVQH, Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam - Campuchia đánh giá cao công lao của Ban B-68 và các cựu chuyên gia Việt Nam giúp Campuchia trong thời kì cách mạng nước Bạn gặp muôn vàn khó khăn. Sự giúp đỡ chí tình, chí nghĩa, không quản gian khổ, hi sinh của đội ngũ chuyên gia quân, dân, chính, Đảng Việt Nam đã góp phần quan trọng vào thắng lợi của cách mạng Campuchia; tô thắm tình đoàn kết sâu nặng giữa 2 đất nước, hai dân tộc cho đến hôm nay và mai sau…

Bà mong muốn các cựu chuyên gia Ban B-68 giữ gìn sức khỏe, phát huy bản chất, truyền thống, tiếp tục cống hiến sức lực, kinh nghiệm và trí tuệ cho sự nghiệp cách mạng của đất nước trong thời kì mới. Về những kiến nghị của các cựu chuyên gia trong buổi gặp mặt, bà Nguyễn Thị Thanh cho biết, sẽ ghi nhận và báo cáo với cấp có thẩm quyền nghiên cứu, giải quyết theo các quy định của Đảng và Nhà nước.