Phân loại rác còn góp phần tiết kiệm tài nguyên, giảm chi phí trong thu gom và xử lí. Những năm qua, một số địa phương như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh… đã nhiều lần vào cuộc, nhưng kết quả vẫn… không có gì thay đổi…

Ở đâu cũng gặp rác

Đến nhiều điểm du lịch và nơi công cộng, rất ít khi gặp những thùng rác để phân loại. Ngay cả trong các trường học, chỉ là những thùng rác một màu đầy ắp rác tái chế và không thể tái chế lẫn lộn nhau. Chắc chắn ở trường, học sinh được giáo dục về vệ sinh môi trường, nhưng vấn đề thực hành thì còn nhiều bất cập. Còn tại công sở, rác thường được thu gom vào một bịch: Giấy, bút, văn phòng phẩm; bã trà, cà phê, trái cây; pin, hộp mực máy in, mực máy photo... Cứ có rác là bỏ vào, chẳng mấy ai phân loại. Tại gia đình, từ thành thị đến nông thôn rác vẫn được gom lẫn lộn, từ túi ni lon, giấy báo lẫn trong thức ăn, rau, cơm thừa, rồi cả vỏ bia, vỏ nước ngọt, chai thủy tinh…

Ảnh minh họa

Tại TP Hồ Chí Minh và Hà Nội các cấp chính quyền và truyền thông nhiều lần đẩy mạnh tuyên truyền việc thu gom và phân loại rác từ nguồn. Nhiều địa phương có văn bản hướng dẫn thực hiện và chế tài xử phạt nhưng chỉ được một thời gian, thậm chí nơi thực hiện, nơi không, rồi sau đó lại bỏ ngang. Vấn nạn về rác thải vẫn còn là chuyện đau đầu.

Chưa có đủ cơ sở hạ tầng để xử lí

Xe thu gom rác đạt chuẩn là một trong những yếu tố để thực hiện tốt việc phân loại rác tại nguồn. Tuy nhiên, nhiều xe hiện nay đã cũ, không đạt tiêu chuẩn, làm rỉ nước, rơi rác gây ô nhiễm môi trường. Nhiều nơi, người đi thu gom rác chỉ có duy nhất một xe thùng, vì thế việc phân loại quả là khó thực hiện.

Qua các đợt phát động người dân phân loại rác ngay từ nguồn, nhiều người rất ý thức và thực hiện tốt, nhưng lại mắc ở khâu người đi thu gom rác. Vì chỉ có một xe thùng nên dù rác đã được người dân phân loại, họ vẫn đổ lẫn vào nhau chẳng kể rác vô cơ, hữu cơ hay rác tái chế. Lẽ ra người thu gom rác phải là người giám sát việc phân loại của người dân, nhưng họ lại phớt lờ mà dồn rác lại để đỡ mất thời gian, người dân thấy thế cũng bỏ không thực hiện việc phân loại rác nữa.

TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường chia sẻ: “Tôi biết việc phân loại rác tại nguồn không chỉ mới làm gần đây mà nhiều năm trước đã thực hiện, nhưng đến nay kết quả còn rất hạn chế. Có thể thấy những ví dụ về việc thực hiện còn bị đứt quãng, chưa liền mạch như việc cấp bao bì để người dân phân loại vẫn chưa làm được; người dân chưa ý thức được tầm quan trọng, hiệu quả của việc phân loại rác; chưa có chế tài đối với người dân nếu không thực hiện... Đây là công tác rất khó khăn, cần thực hiện bằng các chuyên đề kéo dài nhiều năm mới hiệu quả, chứ không thể làm phong trào một sớm một chiều”.

Đúng là thời gian qua nhiều sở, ngành, địa phương cố gắng trong công tác phân loại rác tại nguồn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc thực hiện còn qua loa, chiếu lệ và đến nay, sau nhiều năm tổ chức, lượng rác được phân loại bao nhiêu mỗi ngày, thành phần là gì, đưa đi xử lí ở đâu... vẫn còn là vấn đề nan giải.