Người giữ nghề thêu trang phục Dao Thanh Y
Tuổi cao gương sáng 29/05/2018 13:10
Thêu là nghề truyền thống lâu đời của bà con dân tộc Dao Thanh Y xã Bằng Cả, huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh. Trải qua những biến thiên của thời gian, làng nghề thêu truyền thống Bằng Cả vẫn tồn tại. Tuy hiện nay chỉ có 4 hộ còn giữ được nghề, nhưng đây là gia đình của những nghệ nhân tâm huyết. Họ giữ nghề không chỉ làm giàu về kinh tế mà còn để phát triển những giá trị văn hóa đặc trưng truyền thống cho thế hệ mai sau.
Trong tiết trời se lạnh của ngày đầu tháng 2, chúng tôi tìm gặp Nghệ nhân dân gian thêu trang phục truyền thống Trương Thị Quý. Bà cho biết, năm 13 tuổi, bà đã có thể may thêu thành thục các họa tiết trên mũ và quần áo. Để chuẩn bị may trang phục, phụ nữ Dao Thanh Y xuống chợ chọn các loại chỉ len đủ màu để thêu các hoa văn hình hoa lá, chim, sao, quả trám ở vạt áo, vai áo, đai thắt lưng... May thêu trang phục truyền thống của người Dao Thanh Y là công việc hằng ngày được phụ nữ tranh thủ làm ở bất cứ đâu, cả khi lên nương, trông con, đặc biệt là lúc nông nhàn. Các công đoạn từ cắt, may cho đến thêu thùa để có một bộ trang phục đều được làm tỉ mỉ bằng tay nên mất khoảng 3 tháng mới hoàn thành.
Bà Qúy (đứng thứ ba hàng đầu bên phải), cùng với các nghệ nhân dân gian ở Quảng Ninh
Nhờ được nghệ nhân Trương Thị Quý và bà Trương Thị Đông (em gái nghệ nhân) hướng dẫn, hiện nhiều phụ nữ trẻ ở xã Bằng Cả có thể may thêu thành thạo những hoa văn đẹp mắt để làm nên bộ trang phục truyền thống đặc trưng của người Dao Thanh Y. Năm 2016, xã Bằng Cả phối hợp với các đơn vị liên quan của huyện Hoành Bồ tổ chức 2 lớp học may thêu theo diện dạy nghề lao động nông thôn cho 40 phụ nữ Dao Thanh Y.
Không chỉ có duyên với thêu thùa, bà Quý còn có tài ca hát. Năm 14 tuổi, bà nổi tiếng là thiếu nữ có giọng hát hay. Vào dịp lễ, tết hay khi ở xã, huyện, tỉnh có hội hè, bà đều tham gia văn nghệ và trình diễn trang phục truyền thống. Đặc biệt, bà là một trong bốn nghệ nhân dân gian ở Hoành Bồ bảo tồn tốt những phong tục truyền thống của đồng bào mình.
Càng đi hội diễn nhiều, bà càng thấy giá trị văn hóa của dân tộc cần được bảo tồn và phát huy. Bà tâm sự, cuộc sống đã thay đổi nhiều, nhưng bản sắc dân tộc thì không thể đánh mất. Mình là thế hệ đi trước mà không lưu giữ thì đời sau khó có thể phát huy được bản sắc dân tộc. Vì thế, để bảo tồn văn hóa của người Dao Thanh Y, trong những năm qua, bà cùng một số hội viên của xã, huyện và tỉnh tích cực sưu tầm, nghiên cứu, phổ biến, truyền dạy văn hóa, văn nghệ dân gian của các dân tộc trên địa bàn. Bà còn dạy miễn phí cho những ai muốn học thêu, học hát với tâm niệm: "Mai này, cuộc sống có thế nào cũng chỉ mong con cháu hãy lưu giữ và phát huy văn hóa gốc của dân tộc".
Với đam mê và cống hiến của mình, năm 2016, bà Trương Thị Quý đã vinh dự được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Dân gian ưu tú, được Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh tặng Bằng khen là người đã có công lưu giữ, bảo tồn và truyền dạy văn hoá văn nghệ dân gian trên.
địa bàn
Long Vũ