Nhiều lúc biển chẳng dịu êm

Nhắc lại cơn bão năm Tân Mùi 1931, những vị cao niên trong làng vẫn còn kinh hãi. Đó thực sự là cơn ác mộng kinh hoàng, một trận bão lớn đột ngột đã phá hủy và nhấn chìm gần như toàn bộ thuyền bè đánh bắt ngoài khơi của ngư dân. Trận bão năm ấy, riêng làng Diêm Phố đã có 344 chết và hàng trăm người khác bị thương. Vợ mất chồng, con mất cha, em mất anh,… hầu như nhà nào cũng có. Khi cơn bão đi qua, nước mắt, nước mưa hòa vào nước biển mặn mòi. Để tưởng nhớ những người con của làng không may bị bão cuốn, dân làng Diêm Phố đã lập miếu thờ chung 344 người.

Năm 1996, người dân huyện Hậu Lộc lại phải gánh chịu một trận cuồng phong khác, cướp đi sinh mạng 121 người, trong đó xã Ngư Lộc có gần 60 người. Đến thăm bà Bùi Thị Xuân (55 tuổi, ở thôn Thắng Lộc), bán hàng tại một góc nhỏ trong chợ. Nhắc đến câu chuyện này bà lại rưng rưng: “Chúng tôi sinh ra và lớn lên ở đây, nếu không đi biển thì đói. Ông nhà tôi đi biển với bố mẹ từ khi còn nhỏ. Đến khi lập gia đình vẫn tiếp tục nghề đánh bắt hải sản. Hơn chục năm lam lũ, tích góp được ít vốn, vay mượn thêm mua được con thuyền nhỏ, rồi kêu anh em, hàng xóm đi làm cùng kiếm kế sinh nhai. Nhưng vào cái ngày kinh hoàng năm 1996, trên thuyền ấy có 9 người, thì 8 người không về, trong đó có ông nhà tôi.”

Tấp nập chợ chiều

Nỗi ám ảnh cơn bão năm 1996 chưa nguôi ngoai, thì 9 năm sau, người Ngư Lộc lại phải đối mặt với cơn đại hồng thủy năm 2005.

Đã bao lần làng Diêm Phố phải oằn lưng gánh chịu thảm họa của thiên tai. Những cơn bão lũ, giông lốc đã hằn sâu lên mảnh đất, đè nặng đôi vai của những người mẹ, người vợ. Hầu như chưa bao giờ Ngư Lộc được yên. Mới đây thôi, chỉ trong năm 2017 và những ngày đầu năm 2018, biển lại cướp đi 5 người con của làng Diêm Phố.

Đến thăm gia đình chị Nguyễn Thị Hiền, ở thôn Thắng Phúc. Năm 2013, do bị đột qụy trên biển, người chồng xấu số đã bỏ chị và hai con thơ dại. Khi chuyện trò cùng chúng tôi, trong chị cơn ác mộng ấy như mới diễn ra ngày hôm qua, giọng chị nhòe đi: “Gia đình tôi vay ngân hàng để đóng con tàu hạ thủy chưa bao lâu thì xảy ra chuyện. Sau đó, con tàu bán không ai mua vì họ sợ bị rủi ro. Sau đó, con tàu đầu tư gần tỉ bạc chỉ bán được theo giá đồng nát. Gia đình tôi phải bán nhà trả nợ, rồi mạnh dạn vay ngân hàng để kinh doanh hàng tạp hóa, dần dần cuộc sống mới ổn định”.

Chị Triệu Tuyết Mai, Phó Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Ngư Lộc cho hay: “Ở mảnh đất này, số phụ nữ chồng mất khi đi biển nhiều lắm. Có người cưới nhau nằm chưa ấm gối, có người con còn đỏ hỏn, người thì chưa kịp nhìn mặt con vì chúng còn trong bụng mẹ. Cả xã hiện có hơn 200 phụ nữ đơn thân góa phụ. Hầu hết các chị không đi bước nữa mà ở vậy nuôi con. Mỗi người một hoàn cảnh nhưng họ đều có nghị lực vươn lên, nuôi dạy con cái chăm ngoan, học hành tử tế.”

Niềm tin vào ngày mai tươi sáng

Bao năm qua người dân Ngư Lộc, nhất là những người phụ nữ luôn phải gồng mình chống chọi với thiên tai, với những trận cuồng phong của biển cả. Hình như sau mỗi lần như thế, họ lại trở nên cứng cỏi, vững vàng hơn. Khó khăn, khổ đau là thế, nhưng những “hòn vọng phu” của biển ấy vẫn không chùn chân lùi bước.

Những con thuyền Ngư Lộc bắt đầu ra khơi

Chồng bà Xuân đã ra đi cùng chiếc thuyền, để lại cho bà 4 đứa con nheo nhóc, đứa đầu 10 tuổi, đưa út mới 1 tuổi. Bà cho biết: “Gia đình tôi lúc đó không còn gì hết, anh em họ hàng ai cũng nghèo nên mẹ con tôi dựa vào nhau mà sống. Tôi làm đủ nghề miễn là có tiền, tôi quyết tâm cho con đi học để không phải theo nghề đi biển”. Cuộc sống giật gấu vá vai cứ như vậy trôi đi. Giờ đây, 3 người con đầu của bà đã có cuộc sống ổn định. Còn có con gái út học giỏi nên được đi du học bên Nhật.

Còn chị Hiền, được sự giúp đỡ, động viên của người thân, chị đã mạnh dạn vay vốn để làm kinh tế. Hiện tại chị đã có một cửa hàng tạp hóa với đầy đủ các mặt hàng, đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt của gia đình và nuôi con ăn học. Khi được hỏi chồng mất khi tuổi đời còn quá trẻ sao chị không nghĩ đến việc đi bước nữa, chị nghẹn ngào: “Cuộc sống tuy vất vả khi thiếu đi người đàn ông nhưng với tôi lúc này con cái là quan trọng nhất. Nhìn thấy các con ngoan ngoãn, mạnh khỏe là tôi vui và đó như có động lực để bước tiếp rồi”.

Dù cuộc sống còn nhiều khó khăn, vất vả nhưng những “hòn vọng phu” nơi đầu sóng này vẫn kiên cường, vẫn luôn làm tròn bổn phận của người mẹ, người con trong gia đình. Nhiều người vươn lên và trở thành điển hình trong nuôi dạy con cái và phát triển kinh tế. Họ là những người trực tiếp góp phần làm cho mảnh đất Diêm Phố có cuộc sống nhộn nhịp, no đủ. Trước kia, mọi người không chỉ biết đến làng Diêm Phố với hình ảnh một xã vùng biển có diện tích nhỏ, dân số đông, tỉ lệ chênh lệch giới tính cao nhất tỉnh (2/3 là nữ); mà còn là xã có tỉ lệ đói nghèo cao nhất (42% hộ nghèo). Nhưng đến nay, Diêm Phố là những dãy nhà cao tầng khang trang, buôn bán tấp nập, tỉ lệ hộ nghèo chỉ còn 14,5%, thu nhập bình quân 27,5 triệu đồng/người/năm.

Ông Nguyễn Văn Quang, Phó Chủ tịch UBND xã Ngư Lộc cho biết: “Địa phương xác định kinh tế biển là chủ lực. Có lúc biển rất hiền hòa nhưng có lúc giận dữ, khi có tai nạn xảy ra, người chịu đau thương nhiều nhất là những người mẹ, người vợ. Có những người chồng xấu số để lại trên bờ vợ trẻ và những đứa con thơ rất đáng thương. Song, bằng nghị lực phi thường, những người phụ nữ xã Ngư Lộc đã nỗ lực bươn chải, mỗi người một nghề phát triển kinh tế gia đình và nuôi con ăn học. Cho đến nay, cơ bản số phụ nữ có chồng mất trên biển đã ổn định cuộc sống. Địa phương cũng luôn quan tâm đến những gia đình thiệt thòi này bằng những việc làm thiết thực: Chia sẻ, thăm hỏi khi tai nạn xảy ra, bảo đảm an sinh xã hội, ngày lễ, Tết, đề xuất để các hộ được vay vốn ưu đãi nhất, tạo hành lang pháp lí tốt nhất để họ phát triển kinh tế, vươn lên trong cuộc sống”.