Ngày 27/10, kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

Nguyên tắc tự chủ, tự quản không làm tăng ngân sách

Tán thành cần thiết phải xây dựng, củng cố, duy trì lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở. Vì đây là lực lượng có điều kiện tiếp cận, xử lý những vấn đề phát sinh tại cơ sở và giúp lực lượng chuyên trách, chính quy là công an xã giải quyết các vấn đề liên quan đến an ninh, trật tự trên địa bàn của cộng đồng dân cư (thôn, tổ dân phố). Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) cho rằng, dưới góc độ tính chất tham gia, hỗ trợ và nguyên tắc tự quản: Đây là lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở. Cho nên tổ chức và hoạt động của lực lượng này phải xây dựng và triển khai phù hợp với tính chất “tham gia, hỗ trợ” và nguyên tắc tự chủ, tự quản của cộng đồng dân cư.

Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở sáng ngày 27/10.

Tuy nhiên, các quy định của Dự thảo chưa thuyết phục về vai trò, vị trí, nhiệm vụ; tổ chức, hoạt động của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở trong mối quan hệ với công an xã và thôn, tổ dân phố; mối liên hệ với các quy định của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, Luật dân quân tự vệ và các quy định của pháp luật về người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố để tránh sự trùng lặp về chức năng, nhiệm vụ và quan trọng nhất là hạn chế tối đa kinh phí, ngân sách nhà nước chi trả cho các hoạt động có liên quan.

Nếu xác định lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở là tổ chức tự quản thì việc quy định về tiêu chuẩn, mối quan hệ công tác, đặc biệt là quy định “Công an xã trực tiếp quản lý về tổ chức, hoạt động của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; chỉ đạo điều hành, hướng dẫn, phân công, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở”; các quy định về nhiệm vụ; trách nhiệm xây dựng lực lượng cần được xem xét, đánh giá lại để xác định cho phù hợp với nguyên tắc “tự quản” của lực lượng này.

ĐB Hà Sỹ Đồng đoàn Quảng Trị phát biểu sáng 27/10

Bên cạnh đó, hiện nay, trên địa bàn cấp xã và ở thôn, tổ dân phố vẫn đang tồn tại và hiện diện của lực lượng bảo vệ dân phố, dân phòng, công an xã bán chuyên trách,... thì nên sử dụng lực lượng này, vừa không phải tuyển mới, vừa không phải huấn luyện, bồi dưỡng từ đầu, tiết kiệm không chỉ ngân sách mà cả nguồn lực. Hơn nữa, lực lượng này ở các cộng đồng dân cư không cần đông, chỉ cần số dân phòng, bảo vệ dân phố, có thể huy động kiêm thêm bảo vệ của các cơ quan, tổ chức đóng trên địa bàn là đủ, đại biểu Đồng nêu rõ.

Chức năng, nhiệm vụ của lực lượng này thực chất là tham gia, hỗ trợ bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở. Cho nên có cần quy định quá cụ thể các nhiệm vụ của lực lượng này thành một Chương trong dự thảo không ? Hay là khi có kế hoạch, có vụ việc, cần lực lượng này tham gia thì chính quyền cấp xã hoặc công an xã có thể đề nghị và mời họ tham gia. Như thế mới bảo đảm tính khả thi. Hơn nữa, đây là một dạng “người hoạt động không chuyên trách”, không phải chuyên nghiệp mà quy định quá nhiều nhiệm vụ làm gì?

Tương tự, số lượng bao nhiêu cũng vậy, phải phụ thuộc vào phạm vi rộng hẹp, dân cư nhiều ít, tình hình phức tạp hay không? Từ đó để cộng đồng dân cư tự quyết.

Đồng thời, chế độ bồi dưỡng cũng phải bám sát nguyên tắc tự quản- giữ an ninh, trật tự cho địa bàn cộng đồng, do cộng đồng tổ chức thì cũng nên để cộng đồng thù lao, bồi dưỡng, không nên đòi Ngân sách chi trả. Như thế sẽ không làm tăng biên chế “không chuyên trách”, không tăng kinh phí từ NSNN chi trả, đại biểu Hà Sỹ Đồng nhấn mạnh.

Cần qui định cụ thể độ tuổi tham gia lực lượng

Theo đại biểu Nguyễn Minh Tâm (Quảng Bình), khoản 1, Điều 14 quy định lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở được kiện toàn từ lực lượng bảo vệ dân phố, công an xã bán chuyên trách đang tiếp tục sử dụng các chức danh đội trưởng, đội phó đội dân phòng hoặc được tuyển chọn theo quy định của luật này. Tuy nhiên, tại các điều khoản, dự thảo chưa đề cập đến việc quy định việc kiện toàn lực lượng bảo vệ dân phố; không có ưu tiên cho đối tượng công an xã bán chuyên trách đang được tiếp tục sử dụng.

ĐB Pham Văn Hòa đề nghị cần quy định cụ thể về độ tuổi tham gia lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự cơ sở

Dự thảo Luật mới chỉ quy định ưu tiên tuyển chọn công dân đã có thời gian phục vụ trong lực lượng công an nhân dân, quân đội nhân dân, công dân am hiểu về phong tục, tập quán, có uy tín trong cộng đồng dân cư tham gia lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở. Quy định như trên chưa đảm bảo thống nhất, chưa nhất quán, không đúng theo tinh thần đề ra, đại biểu Tâm nói.

Góp ý vào Điều 13 của dự thảo luật, đại biểu Lê Thị Thanh Lam (Hậu Giang) cho rằng, quy định, tiêu chuẩn tham gia là công dân Việt Nam từ đủ 18 tuổi trở lên, nhưng chưa đưa ra giới hạn tối đa tham gia lực lượng này. Vì vậy, cần nghiên cứu, quy định về độ tuổi tối đa, vì hiện nay có nhiều tội phạm liều lĩnh, manh động, chống người thi hành công vụ, dễ gây thương tích cho người tham gia thực hiện nhiệm vụ. Người lớn tuổi có thể thiếu nhanh nhẹn, khó hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ an ninh.

Đồng quan điểm, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đề nghị cân nhắc và quy định rõ độ tuổi tham gia lực lượng này vì không thể người có độ tuổi cao đến 70 tuổi lại đi tham gia điều tiết giao thông là rất phản cảm.

Dự thảo Luật cần nghiên cứu quy định về tuổi đời của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, bởi hiện trong Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý chỉ đề cập đến việc đảm bảo sức khỏe. Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở là lực lượng xem như cánh tay nối dài, hỗ trợ cho lực lượng công an xã, công an phường (như đi tuần tra, canh gác ban đêm…). Với tính chất công việc như vậy mà dự thảo Luật không có quy định cụ thể về độ tuổi là chưa hợp lý, đại biểu Phạm Văn Hòa nêu quan điểm.

"Không nên mở rộng phạm vi điều chỉnh dự thảo luật. Vì việc mở rộng phạm vi điều chỉnh đối với lực lượng thuộc các tổ chức hội, đoàn thể, lực lượng tình nguyện, tự quản bảo vệ cơ quan doanh nghiệp bảo vệ chung cư… sẽ không phù hợp về vị trí vai trò cũng như là tính chất hoạt động của lực lượng do chính quyền thành lập với lực lượng hoạt động tự nguyện, tự quản ở cộng đồng dân cư cơ sở", đại biểu Đào Hồng Vận (Hưng Yên) đề nghị.