Khai thác như chỗ không người

Không khó để bắt gặp những chiếc xe tải đậu dọc quốc lộ 4G đoạn từ xã Chiếng Khoong đến xã Nà Nghịu (huyện Sông Mã) để chờ nhập hàng. Phía dưới sông, các tàu cát cũng hoạt động hết công suất, không ngừng nghỉ. Việc khai thác cát trái phép rõ như ban ngày nhưng không thấy sự ngăn cản nào của cơ quan chức năng.

Bãi tập kết cát được "cát tặc" lập ngay ven bờ sông.

Theo phản ánh của người dân, dọc theo các xã Chiềng Khoong; Chiềng Cang; Chiềng Khương… có đến hàng chục tàu nạo vét, đục khoét dòng sông suốt từ sáng đến đêm, hết sức công khai. Tại thời điểm phóng viên có mặt, khúc sông (khu vực cửa hàng xăng dầu Chiềng Khoong – huyện Sông Mã) có 3 tàu đang hoạt động hết công suất, điều đặc biệt sau khi hút đầy, các tàu tập kết ngay tại bãi ven bờ sông.

Tương tự, trên địa bàn xã Nà Nghịu, khoảng 1km thuộc địa phận này đã có tới hơn chục tàu đua nhau hoạt động. Sau khi đầy khoang tàu, cát lại được tập kết vào những bãi tự phát dọc hai bên bờ. Tàu ra vào, tiếng máy nổ khiến cho cả khúc sông chẳng khác gì một đại công trường.

Nhiều người dân tỏ ra bức xúc bởi sự "ngó lơ" của chính quyền địa phương.

Điều khiến chúng tôi bất ngờ là khu vực khai thác cát rầm rộ nhất chỉ cách trụ sở UBND xã Nà Nghịu chưa đầy 1km.

Một người dân (xin được giấu tên) bức xúc: “Dù UBND xã cách đây chưa đầy 1km nhưng họ vẫn khai thác, coi như không có sự tồn tại của chính quyền địa phương. Chúng tôi tự đặt câu hỏi: Liệu họ không sợ? Chính quyền không hề hay biết? Hay chính quyền đã ngó lơ? Hơn nữa, “cát tặc” ở đây còn chẳng thèm quây kín, nhằm che dấu những hoạt động phi pháp. Dọc 2 bên đường, cứ vài chục mét lại xuất hiện 1 bãi cát to tướng, máy cẩu múc cát công khai, xe tải thay nhau đến chỗ tập kết chở cát đi tiêu thụ, ngang nhiên như chốn không người”.

Tất cả đều chưa được cấp phép?

Trao đổi về vấn đề này, ông Lò Văn Thảnh, PCT UBND xã Nà Nghịu cho biết, thực hiện việc quản lý khai thác cát trên địa bàn xã đã thành lập tổ có nhiệm vụ kiểm tra các hoạt động khai thác cát trên địa bàn. Từ đầu năm đến nay, qua kiểm tra xã đã xử lý 4 vụ và xử phạt hành chính gần 20 triệu đồng. "Hiện nay chưa có đơn vị nào được cấp phép khai thác cát trên địa bàn xã Nà Nghịu. Đối với địa bàn xã Nà Nghịu hiện nay theo giấy phép của UBND tỉnh thì có một đơn vị là Công ty Thành Nam được cấp phép thăm dò trữ lượng cát tại 2 bản Nà Pàn và Nà Hin 2. Đối với đơn vị khảo sát thì đang tiến hành nên chưa có kết quả cụ thể”, ông Thảnh nói.

Ngay sau đó, ông Lò Văn Thảnh đã cử người xuống kiểm tra. Tại thời điểm đó, một tàu đang thực hiện hành vi bơm cát lên bãi thuộc bản Nà Hin 2, xã Nà Nghịu. Phát hiện thấy có người lạ các đối tượng đã nhanh chóng tắt máy và bỏ trốn khỏi hiện trường.

Giữa ban ngày nhưng có rất nhiều tàu hút cát hoạt động công khai.

Qua xác minh, được biết tàu hút cát và bãi tập kết trên thuộc quản lý của một người đàn ông tên Thắng, có HKTT tại thị trấn Sông Mã. Đoàn kiểm tra đã tiến hành lập biên bản ghi nhận một tàu hút cát, một máy xúc và một xe ô tô tải.

Được biết, địa điểm trên thuộc điểm mà Công ty CP xúc tiến đầu tư Thành Nam, có địa chỉ tại Hà Nội được UBND tỉnh Sơn La cấp giấy phép thăm dò trữ lượng khoáng sản. Ngoài 2 điểm trên Công ty này còn được cấp phép thăm dò ở 3 điểm cát thuộc địa bàn các xã Mường Lầm và Chiềng Sơ. Như vậy, mọi hoạt động khai thác cát trên địa bàn huyện Sông Mã đều là hoạt động khai thác trái phép.

Có thể thấy, với cách quản lý tài nguyên lỏng lẻo như vậy tại huyện Sông Mã thì cũng không khó để lý giải tại sao cát tặc lại “bài binh bố trận” trên dòng sông Mã thi nhau “hút máu” dòng sông ngang nhiên giữa ban ngày

Và hệ luỵ nhãn tiền là tài nguyên quốc gia bị đánh cắp và quốc lộ 4G con đường huyết mạch dẫn lên huyện Sông Mã cũng phải chịu cảnh “oằn mình” chống đỡ do xe chở cát quần thảo ngày đêm.