Sau khi phát hiện nhiều chất độc trong nguồn nước, các cơ quan báo chí đưa tin về nguồn nước độc hại gây ung thư ở làng Thổ Vị, tiếp đến là các nhà khoa học, các cơ quan chức năng đã về lấy mẫu nước để nghiên cứu. Tuy nhiên, hàng chục năm nay người dân nơi đây luôn kỳ vọng sẽ có sự quan tâm của các cấp chính quyền và các ngành liên quan, giúp người dân có nguồn nức sạch thay thế nguồn nước độc hại này. Nhưng đến nay vẫn chưa có cơ quan nào vào cuộc, buộc người dân phải tìm cách bỏ tiền đầu tư xây bể, mua máy lọc vừa rất tốn kém mà vẫn không yên tâm.

Người làng Thổ Vị cho biết trong đá có nhiều chất A-mi- ăng rất độc hại

Ông Hoàng Văn Khánh, Chủ tịch UBND xã Tế Thắng cho hay: "Nguồn nước của xã rất khan hiếm, đã vậy 80-90% nước giếng khoan của xã có vị mặn, màu vàng, chứa sắt. Nhà nào cũng phải sắm thêm một bể chứa nước mưa để dùng cho việc ăn uống. Trước nhu cầu cấp thiết của người dân, đầu năm 2017 tỉnh chấp thuận cho dự án nước sạch của công ty Việt Thanh nhưng cho đến nay vẫn chưa thấy triển khai. Năm 2018, Viện Dân số, Sức khỏe và Phát triển cũng có dự án hỗ trợ người dân Tế Thắng sớm tiếp cận nước sạch, thông qua việc đấu nối đường ống nước từ chi nhánh cấp nước thị trấn Nông Cống. Tuy nhiên dự án này không được UBND tỉnh chấp thuận, vì bị chồng với dự án của Việt Thanh. Chúng tôi tha thiết kính mong các sở, ban ngành cấp tỉnh, huyện cũng như doanh nghiệp nhanh chóng có giải pháp đưa nguồn nước sạch về với địa phương".

Ông Nguyễn văn Tuấn, Phó Chủ tịch UBND huyện Nông Cống khẳng định: Thực tế hiện nay trên địa bàn các xã Tế Thắng, Tế Lợi, Trung Ý, Trung Thành...nước sinh hoạt phục vụ nhân dân là vấn đề nan giải, nguồn nước ngầm thì không đảm bảo chất lượng, có những nơi khoan giếng có nước màu đen, nơi thì màu vàng ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân.

Người dân xã Tế Thắng phải bỏ tiền mua máy lọc nước nhưng vẫn không yên tâm về chất lượng nước

Theo tìm hiểu của chúng tôi, tháng 10/2018, Dự án Sức khỏe môi trường VEF-AF do viện PHAD đề xuất triển khai tại 1 số xã, trong đó có xã Tế Thắng, nguồn vốn do Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ tài trợ. Dự án muốn được hỗ trợ người dân nông thôn sớm được tiếp cận nguồn nước sạch. Tuy nhiên ngày 22/11/2018, UBND tỉnh Thanh Hóa đã có công văn về việc giải quyết các đề nghị của Viện PHAD liên quan đến dự án này. Công văn nêu rõ: Do các xã Tế Tân, Tế Lợi, Tế Thắng, huyện Nông Cống thuộc phạm vi cấp nước của dự án Hệ thống nước sạch nông thôn liên huyện Việt Thanh VnC, do Công ty CP Việt Thanh VnC làm chủ đầu tư, đã được Chủ tịch UBND tỉnh chấp thuận và điều chỉnh chủ trương đầu tư tại các Quyết định số 1242/QĐ-UBND ngày 20/4/2017, số 4429/QĐ-UBND ngày 20/11/2017, nên việc Viện PHAD đề nghị như trên là không phù hợp với thực tế.

Như vậy, dự án Sức khỏe môi trường của Viện PHAD do Hoa Kỳ tài trợ không được UBND tỉnh Thanh Hóa chấp thuận thực hiện tại Tế Thắng. Song điều đáng nói là chưa biết khi nào Công ty Việt Thanh mới thực hiện Dự án này? Và nhân dân Tế Thắng còn phải sống trong tình trạng “mỏi mỏn chờ nước sạch” đến bao giờ?

Để trả lời câu hỏi trên, chúng tôi có cuộc trao đổi trực tiếp với ông Nguyễn Ngọc Sơn, Giám đốc Công ty Việt Thanh VnC, ông Sơn cho biết: Ngày 20/11/2017, chúng tôi đã được UBND tỉnh Thanh Hóa ra quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án Hệ thống nước sạch nông thôn liên huyện gồm: Hoằng Hóa, Triệu Sơn, Nông Cống, Đông Sơn và TP Thanh Hóa, với tổng vốn đầu tư là 261,24 tỷ đồng, chúng tôi đang đẩy nhanh tiến độ thi công để đưa các nhà máy vào hoạt động.

Trong Quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án Hệ thống nước sạch nông thôn số 4429/QĐ-UBND, ngày 20/11/2017 cuả UBND tỉnh Thanh Hóa cho thấy; chi nhánh nhà máy nước sạch tại huyện Triệu Sơn được xây dựng tại xã Tân Ninh có công trình lắng sơ bộ là 17.241 m2, công trình xử lý 437 m2, bể chứa nước sạch 620 m2, nhà trạm bơm hóa chất 168 m2, bể chứa bùn 160 m2, xưởng gia công chế tạo, sửa chữa thay thế thiết bị 141 m2, nhà điều hành 131 m2, nhà ăn ca 94 m2, nhà để xe 56 m2...Công suất cấp nước sạch là 9.800 m3/ngày đêm. Tiến độ thực hiện dự án khởi công xây dựng tháng 4/2018, hoàn thành đưa vào hoạt động tháng 10/2019.

Theo ông Sơn, công trình sẽ được đẩy nhanh tiến độ đưa vào hoạt động. Tuy nhiên, trong Quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án Hệ thống nước sạch nông thôn liên huyện Việt Thanh ngày 20/11/2017 cho thấy, đây là một công trình quá lớn ngoài khả năng của Công ty như Việt Thanh, bởi công trình sẽ đưa vào sử dụng tháng 10/2019, nhưng khi chúng tôi đến tìm hiểu và có mặt tại công trình nhà máy nước đang xây dựng tại xã Tân Ninh huyện Triệu Sơn thì chúng tôi ngỡ ngàng khi nhà máy này mới chỉ đổ được phần móng đất, tất cả các hạng mục hầu hết chưa có gì. Vậy câu hỏi đặt ra là: đến bao giờ Việt Thanh sẽ hoàn thành đưa nhà máy nước tại xã Tân Ninh vào hoạt động và người dân trong vung quy hoạch trong đó có các xã Tế Thắng, Tế Lợi là những xã khó khăn về nước sạch người dân lúc nào được dùng nước sạch...?

Thực trạng Dự án nhà máy nước sạch tại xã Tân Ninh, huyện Triệu Sơn hiện nay, trong khi dự án phải đưa vào hoạt động phục vụ nhân dân vào tháng 10/2019

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Kiều Cương, Giám đốc Dự án các hoạt động địa phương Việt Nam vì sức khỏe môi trường, do Viện Dân số sức khỏe và môi trường phụ trách cho biết: "Chúng tôi đã có tờ trình lên UBND tỉnh Thanh Hóa nhưng tỉnh trả lời là dự án chúng tôi đưa vào các xã Tế Thắng, Tế Lợi thuộc huyện Nông Cống có chòng lên dự án nhà máy nước Việt Thanh do vậy dự án của chúng tôi vào với những người dân trong diện đang kêu cứu vẫn không được chấp thuận. Nếu như UBND tỉnh Thanh Hóa xem xét lại quy hoạch thì chúng tôi vẫn sẵn sàng đưa dự án vào theo đúng nguyện vọng của người dân làng Thổ Vị nói riêng và các xã lân cận của Nông Cống nói chung".

Rát mong UBND tinh Thanh Hóa có động thái tích cực hơn, cần loại những công ty không đủ năng lực, chỉ đưa ra lý thuyết, nhằm chiếm các dự án, trong khi các dự án thiết thực phục vụ lợi ích cho người dân lại không được chấp nhận...