Tôi về miền Tây Thanh Hóa trong những ngày tháng Bảy linh thiêng, sau gần hai thập kỉ, vẫn đau đáu một nỗi niềm sẽ có ngày trở lại. Con đường Hồ Chí Minh thênh thang trải nhựa phẳng lì mềm mại xuyên qua những cánh đồng lúa xanh đang thì con gái, những nương ngô, đồi chè, vườn cây trái sum suê nối tiếp như không có điểm dừng. Trời xanh, mây trắng, nắng vàng hòa quyện với màu xanh của núi rừng tạo nên vùng không gian xanh tuyệt đẹp hút hồn tôi trong suốt chuyến đi.

Diện mạo quê hương Thanh Hóa ngày càng khởi sắc

Ba huyện tôi đi qua (Thạch Thành, Cẩm Thủy, Lang Chánh) đều gợi lại trong tôi biết bao cảm xúc. Cũng đúng thôi, vì trong những năm tháng tuổi trẻ hoạt động báo chí, tôi đã gắn bó biết bao với mảnh đất, con người nơi đây. Sự quan tâm, ủng hộ, tạo điều kiện của các đồng chí lãnh đạo cấp ủy, chính quyền, MTTQ, các ngành, đoàn thể đã tạo cho những chuyến đi của tôi thêm nhiều động lực, tôi có thêm thật nhiều tư liệu để hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. Cán bộ địa phương coi tôi như người thân, sẵn sàng chia sẻ, cung cấp thông tin và tiếp đón thân tình. Đồng bào các dân tộc coi tôi như anh em trong gia đình, bất cứ khi nào tôi đi qua đều có thể dừng chân tạm nghỉ, lấy sức cho cung đường tiếp theo…

Tôi thả tâm hồn thư thái, tĩnh lặng thưởng thức rồi hít thật sâu luồng không khí trong lành, dịu êm đến tận nơi cuống phổi. Chợt nghe lắng trong tiếng ru muôn thuở của mây ngàn gió núi phảng phất âm hưởng trữ tình khúc ca bi tráng năm nào. Đúng tháng tri ân, đâu đâu cũng thấy bao trùm một niềm thành kính, biết ơn. Dọc đường đến các khu trung tâm giăng đầy biểu ngữ “Uống nước nhớ nguồn”, “Tổ quốc đời đời ghi nhớ công ơn các anh hùng liệt sĩ”, “Toàn dân chăm sóc thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ, người có công với cách mạng”, “Chăm lo thương binh, liệt sĩ, người có công là đạo lí, trách nhiệm và tình thương yêu đồng chí, đồng bào của mỗi người Việt Nam!”... Từng đoàn, từng đoàn cán bộ đại diện cấp ủy, chính quyền, các ngành đoàn thể, các đơn vị, doanh nghiệp; giáo viên và học sinh các trường học đi thăm viếng nghĩa trang liệt sĩ, đến tận nhà thăm hỏi, tặng quà các gia đình người có công, các Mẹ Việt Nam anh hùng và cả những cựu chiến binh, NCT nghèo, có hoàn cảnh khó khăn, động viên, tiếp thêm sức mạnh để họ vươn lên trong cuộc sống.

Cụ Nguyễn Thị An, mẹ liệt sĩ ở huyện Thạch Thành xúc động được nhận quà của Hội NCT tỉnh

Ông Nguyễn Đức Thắng, Chủ tịch Hội Người cao tuổi tỉnh trực tiếp đưa tôi xuống cơ sở, không quên mang theo những phần quà nghĩa tình trao tặng hội viên và gia đình NCT có công với cách mạng, NCT có hoàn cảnh khó khăn. Ông bảo, chúng ta phải biết ơn sâu sắc những anh hùng liệt sĩ, thương binh, Mẹ Việt Nam anh hùng, gia đình người có công… đã không tiếc máu xương mà hi sinh tuổi xuân, người thân hoặc một phần cơ thể cho sự nghiệp đấu tranh bảo vệ Tổ quốc, để hôm nay chúng ta có được một đất nước hòa bình, phồn vinh và ngày càng phát triển, văn minh, hiện đại.

Ông Nguyễn Đức Thắng (giữa) tặng quà cụ Đỗ Văn Dỵ, 98 tuổi ở xã Cẩm Bình, huyện Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa

Những con đường nhỏ hơn dẫn về huyện lị và các trung tâm xã, thị trấn đã trồng thêm nhiều hoa cỏ ven bờ, cờ Tổ quốc và cờ phướn phần phật tung bay trước gió. Mặt đường trải nhựa hoặc đổ bê tông được quét dọn sạch sẽ, bờ bụi phát quang thoáng đãng, đẹp mắt. Những “bức tường xanh” nối tiếp nhau làm dịu đi cơn nóng trưa hè. Hai bên đường, nhà cửa đã khang trang hơn. Vườn tược quy hoạch, cải tạo gọn gàng, ngăn nắp. Nông thôn mới là đây. Diện mạo mới là đây. Tiếng cười em thơ trong trẻo. Các mẹ, các chị nô nức rủ nhau đi giao lưu văn nghệ, tập dưỡng sinh, sinh hoạt câu lạc bộ. Các cụ ông rủ nhau chơi bóng bàn, bóng chuyền hơi, cầu lông, tennis, đạp xe. Người nghèo được giúp đỡ vay vốn làm ăn, người ốm đau được thăm hỏi tận tình, người khó khăn thì CLB cử tình nguyện viên đến nhà trò chuyện, dọn dẹp sân vườn, đi chợ nấu cơm, giặt giũ, mùa vụ thì cả nhóm cùng xúm vào làm đổi công nhau cho kịp thời gian… Buổi sáng, tiếng nhạc xập xình trên sân nhà văn hóa, tiếng cụ ông cụ bà gọi nhau đi bộ, luyện tập thể thao. Chiều về, các khu đất trống, khuôn viên công sở, nhà văn hóa khu dân cư nhộn nhịp tiếng nói cười, tiếng đập bóng đan xen những tràng pháo tay giòn giã, những lời xuýt xoa tiếc nuối cho một pha bóng đẹp. Tối tối, đường làng ngõ phố lung linh ánh đèn đủ màu rực rỡ. Bóng ai chợt lướt qua trước cửa. Nhà sinh hoạt cộng đồng lại rộn vang tiếng hát...

Ông Nguyễn Đức Thắng tặng quà NCT có hoàn cảnh khó khăn xã Giao An, huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa.

Cụ Nguyễn Thị An năm nay đã 94 tuổi, mẹ liệt sĩ; cụ Nguyễn Quang Huy sinh năm 1940, thương binh bậc 3/4 thời kì chống Mỹ cứu nước ở huyện Thạch Thành; cựu chiến binh Đỗ Văn Dỵ, 98 tuổi ở huyện Cẩm Thủy; bà Bùi Thị Tam, 74 tuổi ở huyện Lang Chánh, hoàn cảnh gia đình đều rất khó khăn. Cụ An hiện đang sinh sống cùng người con gái cũng mang trên mình nhiều bệnh tật, thường xuyên ốm đau và suy giảm đáng kể khả năng lao động. Cụ Huy mới tiễn cụ bà về với ông bà tổ tiên chưa lâu, con cháu đều đi làm ăn xa, còn mình cụ ở nhà làm bạn với ngôi nhà đơn sơ, mảnh vườn mộc mạc. Nhận quà do Chủ tịch Hội Người cao tuổi tỉnh trực tiếp trao tặng, các cụ không nén nổi xúc động. Đưa tay lau những giọt nước mắt lăn trên gò má nhăn nheo, cụ An nghẹn ngào: Cảm ơn Đảng, Chính phủ, Hội Người cao tuổi đã cho tôi có cuộc sống này. Hi sinh và cống hiến vì sự nghiệp giải phóng dân tộc là trách nhiệm, nghĩa vụ của gia đình, con cháu. Cụ cho biết, cụ ông mất cũng mấy chục năm rồi. Buồn đau đấy nhưng rồi lại tự nhủ, nhiều người cuộc sống còn khổ hơn mình. Cứ nghĩ vậy là cụ lại thêm vững vàng, để vươn lên nuôi các con trưởng thành, để tuổi già sống khỏe hơn, vui hơn, có ích hơn.

Còn cụ Huy lại ẩn giấu tâm tư trong những câu pha trò hài hước. Cười đấy mà mắt cụ cũng đỏ hoe vì xúc động. Trong câu chuyện nửa chừng vì thời gian, cụ bảo, không thể quên thời thanh niên sôi nổi, cống hiến và hi sinh không một chút toan tính riêng mình. Cụ nhớ mãi phút giây ánh điện bừng sáng trên cầu Việt Trì năm ấy, dòng thủy điện thắp sáng muôn nhà. Vậy mà đến nay, bức thư bí mật trăm năm vẫn chưa được mở, lòng cụ đau đáu chưa yên…

(Còn nữa)