Ngày 26/4 (theo giờ Việt Nam), lễ trao giải Oscar lần thứ 93 đã được tổ chức tại thành phố Los Angeles (Mỹ) theo một phong cách thật đặc biệt sau 14 tháng chờ đợi vì đại dịch viêm đường hô hấp cấp Covid-19.

Đạo diễn, nhà làm phim và nữ diễn viên chính phim ''Nomadland'' tại lễ trao giải Oscar 2021 ở Los Angeles, Mỹ, ngày 25/4/2021

Tác động của đại dịch Covid-19 có thể nhận thấy rõ khi các đề cử của Oscars lần thứ 93 hầu như thuộc về các nền tảng streaming (phát trực tuyến).

Theo nguyên tắc, một bộ phim truyện muốn được nhận đề cử của giải Oscars, cần phải được công chiếu tại rạp phim thương mại ở Los Angeles với ít nhất 3 suất chiếu/ngày, trong khi các phim ngắn và phim tài liệu cần đảm bảo một tuần chiếu tại New York hoặc Los Angeles.

Thế nhưng, ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 đã thay đổi xu hướng, tạo nên thói quen xem phim tại nhà của công chúng, khiến Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật điện ảnh Mỹ (AMPAS) - đơn vị sáng lập và tổ chức giải thưởng Oscar buộc phải thay đổi quan điểm theo hướng "thoáng hơn," thậm chí thay đổi cả quy tắc đề cử cho riêng giải Oscars lần thứ 93.

AMPAS từng bày tỏ quan ngại về vai trò của nền tảng trực tuyến Netflix trong các sự kiện của ngành công nghiệp điện ảnh, nhưng năm nay "thời thế" giúp dịch vụ xem phim trực tuyến này đã nhận được đến 35 đề cử, trong đó bao gồm hai trong tổng số tám đề cử cho phim xuất sắc nhất và 6 trên 20 đề cử cho các diễn viên.

Không chỉ Netflix, các nền tảng streaming như Amazon, Hulu và Disney+ đều để lại dấu ấn trong các danh sách đề cử.

Trong một vài trường hợp, các đề cử được trao cho những bộ phim đã chuyển hướng từ công chiếu tại các rạp phim sang phát hành trực tuyến, ví dụ như bộ phim ''Nomadland'' của Hulu hay ''Soul'' và ''Mulan'' của Disney+.

Lễ trao giải Oscar 2021 đã mở ra trước mắt người xem như một cuốn phim tài liệu, với những tên tuổi gạo cội Regina King, Brad Pitt, Harrison Ford, Halle Berry... trong vai trò người dẫn chuyện.

Trong cuộc trò chuyện với tạp chí IndieWire, ông Steven Soderbergh - đạo diễn chương trình trao giải, nêu rõ: "Đại dịch năm nay đã đánh thức chúng tôi khỏi những quan điểm cũ về sự kiện trao giải."

Soderbergh ví lễ trao giải giống một bộ phim tài liệu dài 3 giờ, thay vì khiến khán giả cảm thấy như đang xem một cuộc hội thảo trên ứng dụng Zoom. Về mặt kỹ thuật, phần hình ảnh sẽ có "cảm giác điện ảnh hơn" so với những sự kiện giải thưởng gần đây.

Ông cho biết: "Những người công bố giải thưởng như Brad Pitt, Harrison Ford hay Halle Berry là diễn viên chính. Về cơ bản, họ giống những người dẫn chuyện của từng chương. Khi nghệ sỹ lên nhận giải, bạn sẽ cảm nhận một sự kết nối, thay vì hai người đơn thuần vào phòng phông xanh và liên tục gặp trục trặc kỹ thuật."

Ekip tổ chức đã thực hiện sẵn nhiều video phóng sự và phỏng vấn để phát trong chương trình, trong khi phần biểu diễn các ca khúc nhận đề cử tại Oscar năm nay cũng được ghi hình trước tại Bảo tàng Điện ảnh của AMPAS.

Trong 20 năm trở lại đây, lễ trao giải Oscar chỉ diễn ra ở Nhà hát Dolby, nhưng năm nay sự kiện này sẽ được tổ chức đồng thời tại cả hội trường nhà ga Union Station.

Theo phân tích của báo giới, mái vòm cao cộng với hàng hiên đầy cây xanh ở nhà ga sẽ đáp ứng tốt những yêu cầu về khoảng cách an toàn vật lý, giúp phòng ngừa dịch bệnh lây lan.

Ban tổ chức áp dụng mô hình chống dịch tại các địa điểm, lập chốt xét nghiệm ngay cửa ra vào. Một tuần trước sự kiện, khách mời phải thực hiện ba lần xét nghiệm Covid-19. Những khách quốc tế đến dự phải gửi kế hoạch di chuyển, lưu trú và thực hiện cách ly theo quy định.

Ban tổ chức cũng đã lập khoảng 12 điểm cầu truyền hình trực tuyến tại nhiều thành phố trên thế giới, trong đó có London (Anh) và Paris (Pháp), để các nghệ sỹ có thể nhận giải qua truyền hình vệ tinh.

Nếu như tại sự kiện trao giải, những người tham dự phải giữ khoảng cách để phòng chống dịch, thì danh sách đề cử giải thưởng Oskar đối với các tác phẩm và nghệ sỹ năm nay được đánh giá là "đa dạng chủng tộc nhất từ trước đến giờ." Nói cách khác, khoảng cách phân biệt đối xử về giới tính hay chủng tộc, kiểu ''Oscar của người da trắng'' (#OscarSoWhite) tại các lễ trao giải nhiều năm qua, đã không còn xuất hiện.

"Judas and the Black Messiah" đã trở thành bộ phim đầu tiên do một đội ngũ toàn bộ là người da màu sản xuất nhận được đề cử tại Oscar và tác phẩm này cũng đã đoạt hai giải thưởng tại lễ trao giải năm nay, gồm Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất dành cho diễn viên người Anh gốc Uganda Daniel Kaluuya và Ca khúc nhạc phim xuất sắc nhất dành cho nữ ca sỹ da màu H.E.R. và bài hát "Fight For You."

Trong khi đó, "Soul" - bộ phim đầu tiên của hãng Pixar có nhân vật chính là một người da màu cũng đã đoạt cú đúp gồm Phim hoạt hình xuất sắc nhất và Nhạc phim gốc hay nhất tại Oscar 2021.

Đạo diễn Pete Docter mô tả tác phẩm này là "một lá thư tình" gửi nhạc jazz. "Soul" trở thành tác phẩm thứ 11 của Pixar được Oscar tôn vinh là phim hoạt hình hay nhất, kể từ lần đầu tiên hạng mục phim hoạt hình được khởi xướng năm 2002.

Nhà làm phim Chloé Zhao tới dự Lễ trao giải Oscars 2021

Oscar lần thứ 93 cũng xác lập kỷ lục về số đề cử dành cho phái đẹp, khi có tới 70 phụ nữ nhận được tổng cộng 76 đề cử. Trong đó, lần đầu tiên có hai nhà làm phim nữ được đề cử tại hạng mục Đạo diễn xuất sắc nhất là Emerald Fennell (phim "Promising Young Woman") và Chloé Zhao (phim "Nomadland"). Hạng mục này cũng đã làm nên một cú đột phá lớn khi giải thưởng được trao cho nhà làm phim người gốc Trung Quốc Chloé Zhao.

Trong lịch sử 93 năm của giải Oscar, mới chỉ có hai lần phái đẹp lên ngôi tại hạng mục này. Trước Zhao, nhà làm phim Kathryn Bigelow đã đoạt giải Đạo diễn xuất sắc nhất với phim chủ đề chiến tranh "The Hurt Locker" (năm 2010).

Chloé Zhao cũng là người phụ nữ nhận nhiều đề cử Oscar nhất năm nay. Ngoài hạng mục Đạo diễn xuất sắc, bộ phim của nhà làm phim sinh ra tại Bắc Kinh này còn được vinh danh ở hai hạng mục quan trọng khác là Phim xuất sắc nhất và Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất (dành cho Frances McDormand).

"Nomadland" được thực hiện với kinh phí vỏn vẹn 5 triệu USD, là câu chuyện về Fern - một góa phụ gần như trắng tay ở tuổi 60. Bà mất việc, mất chồng, không có nhà để ở, phải bán hết tài sản để sống lang thang khắp nơi trên một chiếc xe tải. Thông qua hành trình xuyên Mỹ của góa phụ Fern, nữ đạo diễn Chloé Zhao đã khéo léo gửi gắm thông điệp về nhân sinh để mọi người trân trọng thời gian, sống thanh thản và tìm cách vượt qua mất mát.

"Nomadland" được tạp chí Variety đánh giá là "tạo cảm giác như đang ngắm nhìn một hoàng hôn dài và tuyệt đẹp." Chất lượng nội dung và ngôn ngữ điện ảnh trong "Nomadland" đã giúp Chloé Zhao làm nên lịch sử khi là nhà làm phim nữ đầu tiên không phải người da trắng được tôn vinh ở hạng mục Đạo diễn xuất sắc nhất của Oscar.

Trong khi đó, giải Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất của Oscar 2021 cũng đã gọi tên Frances McDormand. Đây là tượng vàng thứ ba trong sự nghiệp của minh tinh 63 tuổi này, sau các giải thưởng cho vai diễn trong phim "Fargo" (1997) và "Three Billboards Outside Ebbing, Missouri" năm 2018.

Chiến thắng tại Oscar 2021 đưa McDormand vào "câu lạc bộ của các tinh tú" gồm bảy người từng có hơn 3 lần đoạt giải thưởng Oscar cho hạng mục diễn xuất và là nữ diễn viên thứ tư nhận được vinh dự này sau Meryl Streep, Ingrid Bergman và Katharine Hepburn. Trong lịch sử Oscar, hiện mới chỉ có minh tinh quá cố Katharine Hepburn từng 4 lần chiến thắng ở danh hiệu này.

Nữ diễn viên Youn Yuh Jung nhận giải thưởng Oscar dành cho Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất

Một điểm nhấn đáng chú ý khác tại lễ trao giải Oscar 2021 là giải thưởng Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất dành cho nữ diễn viên 73 tuổi, người Hàn Quốc Youn Yuh Jung ngay trong lần đầu tiên được đề cử tại giải thưởng điện ảnh danh giá nhất thế giới này.

Vai diễn bà ngoại Soon Ja trong bộ phim "Minari" (được chiếu tại Việt Nam dưới tựa đề "Khát vọng đổi đời") - nói về cuộc sống của người nhập cư Hàn Quốc ở Mỹ, thực sự đã mang lại nhiều xúc cảm cho khán giả. Bà ngoại Soon Ja đã gợi nhớ nhiều ký ức của những Hàn kiều đối với quê hương, như những chi tiết về túi bột ớt, ca khúc tiếng Hàn hay mầm rau cần mà bà gieo xuống mảnh đất xa lạ.

Giới phê bình nhận định việc "Minari" - với dàn diễn viên toàn người Hàn Quốc hoặc người Mỹ gốc Hàn, nhận được tới sáu đề cử tại Oscar 2021, cũng như được xướng tên nhận giải tại sự kiện này cho thấy AMPAS đã cởi mở hơn nhiều đối với sự đa dạng của điện ảnh.