Nhìn ra nước ngoài

Từ ngày 27/1/2020, Cục Quản lí Y học Cổ truyền (YHCT) Trung Quốc đã khẩn trương khởi động dự án đặc biệt “Nghiên cứu sàng lọc các đơn thuốc hiệu quả trong YHCT để phòng ngừa, điều trị viêm đường hô hấp do nCoV”. Họ đưa 2.200 bác sĩ Đông y và nhiều bài thuốc, phương pháp YHCT đến điều trị cho bệnh nhân nhiễm Covid-19 ở Hồ Bắc. Đến nay, Bộ Khoa học và Công nghệ Trung Quốc công bố, khoảng 85% bệnh nhân Covid-19 ở nước này được áp dụng phương pháp điều trị Đông - Tây y kết hợp và thu được kết quả khả quan.

Tại Đài Loan, một nhóm nghiên cứu sử dụng kinh nghiệm điều trị SARS để tìm ra bài thuốc Đông y có thể loại bỏ virus trong cơ thể sau từ 8 - 10 ngày. Sắp tới, nhóm này sẽ cố gắng đưa bài thuốc vào tài liệu hướng dẫn điều trị Covid-19.

Tại Thái Lan, Cục YHCT và các liệu pháp thay thế nước này thông báo, khoảng 300 người bị nhiễm Covid-19 được chữa khỏi sau 5 ngày sử dụng thảo dược “fah talai jone” (tên khoa học “andrographis paniculata”; hay “xuyên tâm liên” hoặc “cây lá đắng” theo cách gọi ở Việt Nam)…

Giới thiệu bài thuốc Đông y Tống vệ nhân được Bộ Y tế khuyến cáo sử dụng trong phòng và hỗ trợ điều trị viêm đường hô hấp do SARS-CoV-2”. Ảnh IT

Như vậy, ở các quốc gia có truyền thống về YHCT xung quanh Việt Nam đều có chủ trương và bước đi cụ thể trong việc dùng Đông y phòng chống dịch bệnh Covid-19. Tuy kết quả còn phải kiểm chứng qua thực nghiệm khoa học, nhưng đã mở ra cho ngành Đông y hướng đi mới trong công cuộc phòng chống đại dịch này.

Đông y trong phòng chống dịch Covid-19 tại Việt Nam

Ngày 17/3/2020 Bộ Y tế có công văn 1306/BYT-YDCT gửi Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; các bộ Công an, Quốc phòng; các bệnh viện, khoa YHCT; các cơ sở kinh doanh dược liệu, thuốc cổ truyển… về việc tăng cường phòng, chống viêm đường hô hấp cấp Sars-CoV-2 bằng thuốc và các phương pháp YHCT.

Về thuốc Đông y, một số bệnh viện YHCT và công ty dược đã nghiên cứu, phát triển các bài thuốc: Tống vệ nhân, Ngọc bình phong vị gia, viên nang Kovir, tỏi đen Kochi… có tác dụng tăng sức đề kháng, phòng và điều trị các bệnh lí do virus lây lan qua đường hô hấp, tăng cường miễn dịch, giúp cơ thể khỏe mạnh... Các thuốc và sản phẩm YHCT nói trên được sử dụng cho người bệnh nhiễm Covid-19, đội ngũ y bác sĩ tuyến đầu và đối tượng cách li (F1). Đây là một điểm mới, làm tiền đề cho việc đa dạng hóa các phương pháp điều trị và hỗ trợ điều trị cho bệnh nhân Covid-19.

Các loại thuốc y học cổ truyền được Trung Quốc sử dụng kết hợp từ rất sớm trong thời kỳ đầu dịch COVID-19 ở Vũ Hán. Ảnh IT

Cần nghiên cứu các bài thuốc dân gian và phát huy lực lượng lương y

Việt Nam hiện có gần 60 bệnh viện YHCT, hầu hết bệnh viện đa khoa cấp tỉnh có khoa hoặc tổ YHCT và khoảng 10.000 cơ sở hành nghề YHCT tư nhân. Ở các địa phương còn nhiều ông lang, bà mế, phòng mạch gia truyền lưu giữ nhiều bài thuốc quý, trong đó có những bài thuốc, vị thuốc có tác dụng phòng ngừa, hỗ trợ điều trị các căn bệnh về đường hô hấp.

Trong cuộc chiến chống Covid-19, Đông y đã nỗ lực tham gia nhưng chưa phản ánh hết tiềm năng, nhất là trong điều trị trực tiếp cho bệnh nhân. Nguyên nhân một phần do dịch Covid-19 nguy hiểm, lây lan nhanh, phải điều trị trong môi trường cách li và theo phương pháp Tây y để đạt hiệu quả nhanh nhất. Phần khác về cơ chế, điều kiện để Đông y tham gia điều trị trực tiếp chưa sẵn sàng và ngành Đông y cũng chưa thật tự tin. Trả lời phóng viên VietTimes tháng 9/2020, Chủ tịch Trung ương Hội Đông y Việt Nam Trần Văn Bản cho biết: “Từ khi dịch bệnh bùng phát tới nay đã có hơn 100 thầy thuốc Đông y đến Trung ương Hội Đông y, hoặc điện thoại để được cống hiến kinh nghiệm điều trị và thuốc để dự phòng, điều trị Covid-19”. Tuy nhiên, theo ông, thực tế chưa có bài thuốc YHCT hoặc dược liệu nào chứng minh có tác dụng điều trị Covid-19. Số lượng bệnh nhân ít, y học hiện đại đang điều trị rất tốt nên các bài thuốc YHCT chưa được áp dụng trên người nhiễm virus SARS-CoV-2.

Được biết, Đông y Việt Nam lâu nay vẫn bị đánh giá phát triển theo chiều rộng hơn chiều sâu. YHCT và y học hiện đại tiến song song theo kiểu “Đông y riêng một dòng nước, Tây y riêng một dòng nước, không đụng đến nhau, thậm chí còn cạnh tranh nhau” như Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam từng phát biểu ngày 6/6/2017 tại Lễ kỉ niệm “60 năm y, dược cổ truyền Việt Nam đổi mới và phát triển (1957 - 2017).

Để khắc phục tình trạng này, Bộ Y tế cần có chiến lược và cơ chế mạnh mẽ nhằm thúc đẩy, tạo hành lang pháp lí thông thoáng để Đông y phát huy hiệu quả. Việc nghiên cứu, thẩm định các bài thuốc Đông y cần khẩn trương, có sự đầu tư thích đáng. Cần có chính sách phù hợp để thu hút sự đóng góp trí tuệ, kinh nghiệm và các bài thuốc bí truyền của các thầy thuốc dân gian cho y học.

Hiện nay số người mắc Covid-19 hằng ngày ở nước ta đã lên đến hàng nghìn, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo cần thực hiện Đông - Tây y kết hợp trong phòng chống dịch thì các Hội Đông y cần mạnh dạn vào cuộc, coi đây là dịp để khẳng định uy tín và vị thế của Đông y trong phòng chống đại dịch này.

Các thầy thuốc Đông y Việt Nam phần lớn là người cao tuổi, tâm huyết với nghề thuốc gia truyền và trách nhiệm với phòng chống dịch Covid-19. Với truyền thống, tri thức và kinh nghiệm lâu đời, nếu có cơ chế, chính sách phù hợp, sự quan tâm đúng mức của chính quyền, ngành chức năng và sự tin tưởng từ người bệnh thì chắc chắn Đông y Việt Nam sẽ phát huy tốt hiệu quả trong cuộc chiến chống Covid-19.