10 năm ngóng điện

Làng Dao ở thôn 3 (xã Ia Dom, huyện biên giới Ia HDrai, tỉnh Kon Tum), có 75 hộ, với trên 220 nhân khẩu, chủ yếu là người đồng bào dân tộc Dao, di cư từ huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk sang từ năm 2010.

Mấy tháng qua khi điện về làng, người dân đã thực sự thấy “ánh sáng”. Trong niềm hồ hởi của mình và người làng, ông Trần Thanh Quảng ở làng Dao, kể lại, ông là một trong số ít những hộ dân đã sinh sống tại điểm làng này từ năm 2010. Đã hơn 10 năm nay, gia đình và nhiều người khác phải sử dùng bình ắc quy để thắp sáng cũng như phục vụ các sinh hoạt. Nhiều hộ gia đình người Dao khi di cư từ Đắk Lắk sang cũng phải chịu chung cảnh “đèn dầu”. Ngày ngày, họ nhìn sang phía xã Ia O của tỉnh Gia Lai bên cạnh, hay đêm đêm nhìn ánh điện hừng lên phía trung tâm xã cách vài cây số mà ao ước.

Không có điện, những năm đầu người làng dùng bếp củi, đốt đèn dầu. Lũ trẻ mỗi tối học bài cũng chong đèn dầu lên. Người lớn chẳng có ti vi để xem tin tức, nên cứ quanh quẩn ngày lên nương lên rẫy, tối về làm vài li rượu rồi chui vào ngủ cho tới sáng mai. Điện thoại di động có đấy, nhưng không có điện để sạc pin nên chẳng dám mở điện thoại nhiều, chẳng dám xem gì trên điện thoại.

Nhiều người dân ở làng Dao đã đầu tư mua tủ lạnh, tủ đông để dữ trữ các sản vật bán cho người đi đường dọc tuyến quốc lộ 14C

Nhà bên kia đang le lói bỗng ánh sáng tắt phụt. Tiếng trẻ con ré lên vì sợ hãi. Hôm nay nhà bên ấy hết dầu mà không kịp đi mua, đang đốt đèn nửa chừng thì hết.

Theo lời kể của ông Quảng, thì những ngày ấy vào buổi tối, tiếng côn trùng rỉ rả xen lẫn tiếng bi bô học bài của lũ trẻ và tiếng vỗ muỗi đen đét, cùng tiếng rầm rì trò chuyện. Quanh đi quẩn lại cũng chỉ chuyện con cái học hành, chuyện con trâu mảnh rẫy, và chuyện bao giờ có điện cho bằng cái làng bên.

Còn ông Võ Tấn Lạc, Chủ tịch UBND xã Ia Dom thì cứ đau đáu mãi. Làng Dao đa phần là hộ nghèo, mỗi tháng được trợ cấp gần 150.000đồng/khẩu. Tiền đó chỉ đủ để mua dầu thắp, mua xăng chạy máy nổ một hai tiếng mỗi ngày. Sau đó thì lại điệp khúc đèn dầu. Nhiều lần kiến nghị, đề xuất, các đoàn về khảo sát nhưng vẫn cứ chờ.

Điện về bản nhỏ

Nhưng rồi, khao khát của ông Quảng, của ông Chủ tịch xã, của người dân làng Dao đã thành hiện thực. Ông Võ Tấn Lạc, Chủ tịch UBND xã Ia Dom bồi hồi chia sẻ. Do làng mới hình thành, dân cư thưa thớt, cơ sở hạ tầng, hệ thống đường dây điện chưa được đầu tư xây dựng. Trước đây, để thắp sáng cho sinh hoạt hằng ngày, người dân phải sử dụng điện từ máy phát, từ những thủy điện mini nhỏ tự chế.

Có điện, nhiều gia đình đã mua tivi

Tuy nhiên, nguồn điện chạy bằng sức nước rất chập chờn, chẳng đủ nguồn để thắp sáng bóng điện. Vào mùa khô, nguồn nước cạn thì không chạy được. Đến mùa mưa, nếu không nhanh tay cất đi thì sẽ bị dòng nước lũ cuốn trôi mất... Vì vậy, nhiều năm nay, người dân làng Dao vẫn mong đợi một ngày nào đó, dòng điện quốc gia sẽ đến để đem văn minh về cho làng.

Không điện, các hộ dân làng Dao gần như chỉ biết bấu víu vào rừng núi. Thế nên hệ thống điện lưới được đầu tư xây dựng đã giúp cuộc sống người dân thay đổi. Và những ngày giữa năm 2021, dù bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, song Công ty Điện lực Kon Tum và Tổng công ty Điện lực miền Trung đã thực hiện khảo sát, bố trí kinh phí và nhân lực, đưa điện về với làng. Nhờ đó, tháng 6/2021, Trạm biến áp của làng chính thức đóng điện, giúp bà con trong làng có điện để sử dụng.

Ông Nguyễn Phong Lưu, Giám đốc Điện lực TP Kon Tum, phụ trách Điện lực Ia HDrai cho biết: “Điểm làng Dao là điểm làng cuối cùng của tỉnh Kon Tum được sử dụng điện lưới quốc gia. Khi triển khai dự án, chính quyền địa phương và ngành điện đã hướng đến mục tiêu phục vụ nhu cầu sinh hoạt, sản xuất của Nhân dân, thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, xóa đói giảm nghèo, góp phần giữ vững an ninh, quốc phòng vùng biên giới”.

Ông Quảng mừng rỡ khoe: “Từ ngày có điện, bà con chúng tôi được tiếp cận rất nhiều kĩ thuật canh tác nông, lâm nghiệp như trồng rừng, trồng sắn, làm lúa nước, trồng và thu hoạch cà phê trên các phương tiện thông tin đại chúng. Nhờ đó mà hiệu quả sản xuất được cải thiện rõ nét, năng suất, sản lượng không ngừng tăng lên. Có điện về bản, đời sống người dân đã tươi sáng hơn trước”. Và ông Quảng, cũng như nhiều người dân khác trong làng đã mua ngay một chiếc tivi cho lũ trẻ xem lúc rảnh rỗi sau giờ học. Tối tối, ông lại cùng nhiều người khác ngồi xem thời sư, xem các chương trình khuyến nông, cùng bàn cách làm ăn. Ông còn mua cả tủ lạnh, tủ đông để trữ đồ ăn, đông lạnh các loại hải sản bắt được trên sông Sê San hay từ suối Ia Krel để bán cho người qua đường đi trên QL 14C.

Nhiều người đã mạnh dạn vay vốn để đầu tư mở dịch vụ xay xát lúa bằng máy điện, mở xưởng cơ khí vừa và nhỏ để phục vụ Nhân dân trong vùng, đồng thời phát triển kinh tế. Điện về làng Dao không chỉ làm thay đổi đời sống tinh thần của người dân mà còn mở ra niềm hi vọng, hứa hẹn giảm đi cái đói, cái nghèo từng bám lấy người dân nơi đây.