Nguy cơ thiếu hụt điện nghiêm trọng

Đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023 và dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024, tại phiên họp tổ (sáng 24/10), kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, đại biểu Hà Sỹ Đồng cho rằng, qua giám sát của ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ ra nguy cơ thiếu điện cả ngắn hạn, trung hạn và dài hạn đang rất nghiêm trọng.

ĐB Hà Sỹ Đồng phát biểu tại phiên họp tổ sáng ngày 24/10

Theo đại biểu, trong bối cảnh doanh nghiệp đang chật vật phục hồi sau giai đoạn chịu ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, tình trạng cắt điện đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của doanh nghiệp cũng như đời sống người dân. Do đó, đề nghị Chính phủ cần làm rõ hậu quả từ sự cố cắt điện đối với nền kinh tế và số liệu tiêu thụ điện thời gian qua để thấy rõ hơn tình hình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy nhiên, cả báo cáo của Chính phủ và Bộ Công thương đều chưa làm rõ những vấn đề này.

Mặt khác, ở báo cáo ngày 20/10, về tình hình thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023, dự kiến Kế hoạch năm 2024, Chính phủ nêu là đảm bảo điện phục vụ sản xuất và sinh hoạt trong cả nước.Vậy trước mắt thì 2024 có thiếu điện không, nếu có thì giải pháp là gì, đại biểu Hà Sỹ Đồng đặt câu hỏi?

Lãi suất ngân hàng cần phải ổn định

Đề cập đến vấn đề điều hành chính sách tiền tệ, đại biểu Hà Sỹ Đồng cho biết, mới đây chính ông đã đọc được Báo cáo kiểm toán tổng hợp kết quả kiểm toán tổ chức thực hiện chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội, theo nghị quyết số 43 của Quốc hội. Tại đây Kiểm toán nhà nước chỉ ra khá nhiều vấn đề của hệ thống ngân hàng, mức độ đáng lo ngại hơn nhiều so với báo cáo của Chính phủ và ngân hàng Nhà nước. Chẳng hạn như ngoài các Ngân hàng Thương mại (NHTM) yếu kém chưa đáp ứng tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn sử dụng cho vay trung dài hạn, thì một số NHTM có tỷ lệ này khá cao, sát ngưỡng cho phép, tiềm ẩn rủi ro việc mất cân bằng kỳ hạn và rủi ro thanh khoản với Tổ chức tín dung (TCTD).

Về điều hành chính sách tiền tệ thì năm 2022, NHNN đã triển khai các biện pháp để tác động giảm lãi suất cho vay của các TCTD, tuy nhiên các biện pháp đều không hiệu quả, chưa đạt được mục tiêu phấn đấu giảm lãi suất cho vay khoảng 0,5% - 1% theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 mà còn có xu hướng tăng, biên độ giữa lãi suất cho vay bình quân và lãi suất huy động bình quân còn lớn, trên 4%, đại biểu Đồng nhấn mạnh.

Đáng chú ý là cuối tháng 9/2022, trong vòng 01 tháng, NHNN đã có 02 lần điều chỉnh tăng các mức lãi suất điều hành (vào ngày 23/9/2022 và ngày 25/10/2022) với tổng mức tăng 2% dẫn đến lãi suất huy động và lãi suất cho vay bình quân toàn hệ thống đều đột ngột tăng cao trong những tháng cuối năm (có lãi suất huy động trên 11%, lãi suất cho vay trên 13%). Việc đột ngột điều chỉnh tăng các mức lãi suất điều hành sau một thời gian dài không thay đổi của NHNN, trong khi các Ngân hàng trung ương trên thế giới đã tăng dần lãi suất từ đầu năm 2022 là khó dự đoán, gây bất ngờ cho nền kinh tế, khiến cho môi trường kinh tế rủi ro hơn, người dân, doanh nghiệp không thể lập được kế hoạch kinh doanh dài hạn một cách ổn định, đại biểu Hà Sỹ Đồng nêu rõ.

Dẫn chứng nội dung của báo cáo gửi đến kỳ họp này của Đoàn chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam phản ánh ý kiến cử tri nhiều tỉnh đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan tiếp tục có phương án điều chỉnh lãi suất cho vay, cung cấp nguồn vốn kịp thời để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp; xem xét xây dựng các gói hỗ trợ với lãi suất ưu đãi đối với các doanh nghiệp có khả năng phục hồi sản xuất, kinh doanh hoặc các ngành nghề chịu ảnh hưởng sau dịch Covid-19 (phản ánh từ Ủy ban MTTQ Việt Nam các tỉnh: Bình Dương, Thái Nguyên, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Dương…). Trong khi đó thì gói hỗ trợ lãi suất 2% với 40 ngàn tỷ đang ế hơn 38 ngàn tỷ.

Tuy nhiên, lãnh đạo ngân hàng nhiều lần giải thích nguyên nhân là do doanh nghiệp không có nhu cầu, nhưng kiểm toán lại chỉ ra rằng công tác truyền thông của NHNN chưa đi trước, chưa mang tính định hướng, các ngân hàng thương mại thì chưa tích cực triển khai chính sách, như vậy là có sự mâu thuẫn, đại biểu Đồng cho hay.

Cũng trong lĩnh vực ngân hàng, đại biểu Hà Sỹ Đồng lưu ý là nợ xấu ngân hàng đang cao và sẽ tiếp tục gia tăng, phản ánh sức khỏe nền kinh tế. Vì theo Báo cáo của Ngân hàng Nhà nước gửi Quốc hội, tính đến cuối tháng 7/2023, tỷ lệ nợ xấu nội bảng là 3,56%, cao hơn mức 2,0% cuối năm 2022 và mức 1,69% cuối năm 2020. Tỷ lệ nợ xấu nội bảng cộng với nợ bán cho VAMC chưa xử lý và nợ tiềm ẩn thành nợ xấu của toàn hệ thốngcác tổ chức tín dụng là 6,16% so với tổng dư nợ tín dụng. Nếu loại trừ các ngân hàng đang bị kiểm soát đặc biệt và thêm Ngân hàng thương mại cổ phần Quốc dân, tỷ lệ này là 2,86%.

“Thông tin tôi có được, nếu cập nhật tới 31/8, tỷ lệ nợ xấu toàn hệ thống tiếp tục tăng lên mức gần 8%, mà nguyên nhân chính là do nợ xấu của 1 ngân hàng đang bị kiểm soát đặc biệt tăng vọt. Con số này sẽ tiếp tục tăng nữa, đặc biệt khi các khoản nợ xấu tiềm ẩn theo quy định tại Thông tư 01/2020/TT-NHNN (đã được sửa đổi, bổ sung) và Thông tư 02/2023/TT-NHNN hết hạn khoanh, giãn, hoãn. Điều này lý giải một phần tại sao tín dụng ngân hàng 9 tháng đầu năm nay tăng chậm”, đại biểu Hà Sỹ Đồng nhấn mạnh.