Kì 7: Đau thắt lưng

Đau thắt lưng một bên hay hai bên cột sống là một chứng bệnh do nhiều nguyên nhân gây ra. Có thể chia làm 2 loại: Đau lưng cấp và đau lưng mạn. YHCT gọi chứng đau lưng là yêu thống.

Đau lưng cấp:

Đau lưng cấp do hàn thấp: Xảy ra đột ngột do bị lạnh, mưa, ẩm thấp gây co cứng cơ ở cột sống một bên hoặc cả hai bên thắt lưng.

Đau lưng cấp do thấp nhiệt (theo YHHĐ là viêm cột sống): Dây chằng cột sống bị viêm, phù nề chèn ép vào dây thần kinh gây đau vùng cột sống thắt lưng.

Đau lưng cấp do khí trệ, huyết ứ: Gặp khi thay đổi tư thế đột ngột, hoặc mang vác nặng sai tư thế, sang chấn vùng cột sống thắt lưng. Thể bệnh này tương đương với tình trạng thoát vị đĩa đệm, trượt đốt sống, gai đôi cột sống của YHHĐ.

Trong các trường hợp ngồi liên tục nhiều giờ, làm việc trong một tư thế cố định cột sống, khối cơ lưng và dây chằng ít hoạt động gây ứ đọng chất trung gian hóa học trong cơ, đồng thời mạch máu kém lưu thông nên tình trạng nuôi dưỡng khu vực cột sống không được bảo đảm, cũng gây đau nhức vùng lưng nhất là ở những người công việc đòi hỏi phải cúi (như cấy, gặt lúa).

Đau lưng mạn:

Thường do viêm cột sống mạn tính.

Thoái hóa cột sống (theo YHCT là do hai tạng can, thận suy)

Đau lưng cơ năng do thống kinh ở phụ nữ (đau lưng khi hành kinh).

Suy nhược thần kinh.

Đau lưng do tâm căn suy nhược

Mang thai.

Lao, ung thư và nhiều nguyên nhân khác.

Triệu chứng:

Đau lưng cấp: Là đau ngang vùng thắt lưng xuất hiện một cách đột ngột, có thể bị đau tại một điểm ở giữa cột sống hoặc đau ở các điểm cạnh cột sống vùng thắt lưng. Nhiều khi đau lan tỏa sang hai bên. Bệnh nhân có thể gặp khó khăn khi thực hiện các động tác cúi, ngửa, xoay người.

Đau lưng cấp do hàn thấp: Đau lưng xảy ra đột ngột, ho và trở mình cũng đau, các cơ sống lưng bên đau co cứng. Bệnh nhân đỡ đau khi chườm ấm.

Đau lưng do thấp nhiệt (viêm cột sống): Có sưng, nóng, đỏ, đau vùng cột sống thắt lưng.

Đau lưng cấp do khí trệ, huyết ứ: Đột nhiên bị đau một bên thắt lưng, đau dữ dội ở một chỗ, hạn chế vận động, nhiều khi không cúi, không đi lại được, co cứng cơ.

Đau lưng mạn: Đau liên tục trong một thời gian dài, đau âm ỉ ngang vùng thắt lưng, có khi đau trội lên thành cơn.

Đau thắt lưng do thoái hóa cột sống: Đau lưng nhiều, đau tăng khi trời lạnh, chườm nóng đỡ đau, chân tay lạnh, sợ lạnh, lưng gối mỏi đau, tiểu tiện nhiều lần, ù tai, ngủ ít.

Đau lưng do tâm căn suy nhược: Biểu hiện đau lưng kèm theo các triệu chứng khác như: Ù tai, ngủ ít, hồi hộp, nhức đầu, tiểu tiện vàng, đại tiện táo, trí nhớ giảm, miệng khô, nam giới có thể bị di tinh, nữ giới có thể bị rối loạn kinh nguyệt.

Điều trị: Mục đích của việc điều trị là giảm thiểu cơn đau càng nhanh càng tốt để phục hồi khả năng hoạt động hằng ngày của bệnh nhân, giúp bệnh nhân chống chọi với cơn đau.

Đau lưng cấp: Sử dụng một số biện pháp điều trị đơn giản là có thể hạn chế những cơn đau. Sau đây là một vài phương pháp mà có thể tham khảo: Chườm nóng hoặc chườm lạnh, vật lí trị liệu, châm cứu, xoa bóp bấm huyệt, tập thả lỏng cơ và thư giãn…

Đau lưng mạn: Áp dụng một số phương pháp điều trị như sau: Vật lí trị liệu, châm cứu, xoa bóp bấm huyệt, dùng thuốc giảm đau - giãn cơ… Ngoài ra, có thể lựa chọn phương pháp điều trị an toàn và lành tính từ những bài thuốc nam: Bài thuốc từ đu đủ, lá lốt, xương rồng, ngải cứu… hoặc là những bài thuốc dân gian được cha ông ta áp dụng nhiều đời mang lại hiểu quả tốt, ít gây tác dụng phụ.

Lưu ý: Không phải việc điều trị lúc nào cũng có hiệu quả đối với mọi trường hợp và mọi đối tượng, cần thử một số phương pháp điều trị khác nhau để biết được phương pháp nào có hiệu quả nhất.

Phòng bệnh:

Làm việc và lao động đúng tư thế. Không được cúi, quay người một cách đột ngột. Nâng vật nặng đúng cách tránh gây tổn thương cơ, cột sống lưng. Cách nâng đỡ đúng:

+ Đứng sát vào vật cần bê.

+ Hạ thấp đầu gối, 2 chân dang rộng.

+ Cố gắng nâng vật cần bê một cách dứt khoát.

Yêu cầu mặc quần áo phù hợp, không mặc quần áo quá bó hoặc quá chật, không đi giầy cao gót… bởi như vậy chỉ khiến công việc thêm khó khăn hơn trong khi thực hiện.

Lưu ý: Không được cong lưng khi nâng hàng hóa

Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao như: Yoga, khí công dưỡng sinh, tập dưỡng sinh kinh lạc, các bài tập chữa đau lưng… Việc tập luyện là hết sức quan trọng, nhất là những bài tập lưng, tập bụng. Những bài tập này giúp tăng cường sức mạnh, sự dẻo dai cho cơ lưng, cơ bụng. Nếu cơ lưng, cơ bụng săn chắc mới giữ cho cột sống thẳng, theo đúng đường cong sinh lí và khi ta cúi, vặn xoay người hạn chế bị đau.

Với NCT công năng tạng phủ thường bị suy giảm, vì vậy nên đến gặp các thầy thuốc YHCT có kinh nghiệm, uy tín để xem mạch và dùng thuốc YHCT hoặc thực phẩm chức năng có tính năng bồi bổ các tạng, nhất là bồi bổ tạng can thận để góp phần phòng tránh đau lưng.