Bà Nguyễn Thị Thăng vinh dự có mặt trong lực lượng Công an về tiếp quản Thủ đô ngày 10/10/1954. Bà nghỉ hưu năm 1991 quân hàm Trung tá, Trưởng phòng Cảnh sát điều tra Công an TP Hà Nội. Bà tự hào đã cùng đồng đội vững vàng, kiên quyết truy quét tội phạm, không bị gục ngã trước những viên đạn “bọc đường” …

Người về tiếp quản Thủ đô

Sinh năm 1935, trong một gia đình nông dân yêu nước ở huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ, năm 18 tuổi Nguyễn Thị Thăng tham gia Ban chấp hành thanh niên cứu quốc xã. Cùng năm đó (năm 1953), Nguyễn Thị Thăng được anh trai là Nguyễn Xuân Trọn (cán bộ tiền khởi nghĩa năm 1945) đang công tác ở Ty Công an tỉnh Phú Thọ, giới thiệu về dự lớp đào tạo tại trường Công an Trung ương (ở Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang). Lớp học kết thúc đúng thời điểm đầu tháng 10/1954, nữ Công an trẻ Nguyễn Thị Thăng được phân công về công tác tại Sở Công an Hà Nội, cô có vinh dự cùng lực lượng Công an tiến về tiếp quản Thủ đô ngày 10/10. Khu biệt thự 87 Trần Hưng Đạo ngày ấy, được bố trí làm nơi làm việc đầu tiên của Công an thành phố, nơi ấy Thăng làm điện thoại viên. Cách mạng cũng là “bà mối” nhân duyên cho nữ Công an Nguyễn Thị Thăng quen biết và kết duyên với anh Trương Cao Khoảng- thành viên của đội du kích Ba Tơ danh tiếng, họ cưới nhau năm 1956.

87 Trần Hưng Đạo trụ sở của Công an Hà Nội ngày tiếp quản Thủ đô 10/10/1954

Bản lĩnh và uy tín của nữ Trưởng phòng Cảnh sát điều tra

Sáu năm làm điện thoại viên, Nguyễn Thị Thăng thể hiện rõ năng lực, được cấp trên tin tưởng giao nhiệm vụ mới, sang phòng chấp pháp làm cán bộ hỏi cung năm 1962. Sau 18 năm làm cán bộ hỏi cung (1962-1980), Nguyễn Thị Thăng đã cùng đồng nghiệp hỏi cung đấu tranh làm rõ hành vi sai phạm của tội phạm, kết thúc các vụ án, có cơ sở kết tội bị can và còn tìm ra những đường dây tham gia tội phạm, những hành vi gây án để giải quyết, trả lại sự bình yên cho mỗi gia đình và xã hội. Thời gian này chị Thăng phải gánh nặng hai vai việc nước việc nhà, nuôi ba con nhỏ trong khi chồng 10 năm đi chiến trường B.

Năm 1980, Công an Hà Nội chia 2 lực lượng Cảnh sát và An ninh, bà Thăng được chuyển sang thành lập Phòng Cảnh sát điều tra Công an Hà Nội. Với kinh nghiệm 28 năm trong ngành Công an, ở tuổi 45 bà được đề bạt Phó phòng đến năm 1986 là Trưởng phòng Cảnh sát điều tra, giữ chức vụ này tới năm 1991 thì nghỉ hưu với quân hàm Trung tá.

Trong lịch sử Công an Hà Nội ghi nhận, Trung tá Nguyễn Thị Thăng là nữ Trưởng Phòng Cảnh sát điều tra đầu tiên và cũng là duy nhất

Bà Nguyễn Thị Thăng đang tư vấn pháp luật cho Nhân dân

Không chỉ có kinh nghiệm và bản lĩnh đấu tranh chống tội phạm, nữ Trưởng phòng còn như người chị, người mẹ, gương mẫu, đoàn kết tập hợp các chiến sĩ trong phòng, dũng cảm trong điều tra, vững vàng trong xét hỏi, có lý, có tình, khiến nghi phạm, bị can nhận thức rõ hành vi sai phạm, khai báo thành khẩn.

Bà Thăng nhớ lại một số vụ án lớn do phòng Cảnh sát điều tra phá án, chủ yếu là án kinh tế trong giai đoạn đầu chuyển đổi từ nền kinh tế bao cấp, sang kinh tế thị trường. Đó là những năm 1980-1991 cuộc sống của người dân còn khó khăn, thiếu thốn, hàng hóa xã hội chưa dư thừa, lợi dụng hoàn cảnh này, một số cán bộ Nhà nước đã tham ô vật tư xăng dầu, lương thực, tem phiếu...Vụ án bị cáo Luyện là lái xe ở Công ty vân tải quá cảnh Lào –Việt Nam, tham ô xăng dầu bị tuyên án tử hình. Vụ án thứ 2 bị cáo tham ô 8 tấn gạo bị tuyên án tử hình. Vụ án này có nhiều tình tiết để được xin giảm án, thế nhưng khi xin ý kiến cấp trên, thì Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội đồng Nhà nước- Lê Thanh Nghị chỉ đạo giữ nguyên mức án, xử lý nghiêm theo pháp luật. Ông Lê Thanh Nghị chỉ rõ “Tại thời điểm đó tham ô 8 tấn gạo là quá lớn trong khi chính phủ phải rất khó khăn mới xin được viện trợ lương thực để cấp cho hàng nghìn hộ dân khó khăn trong toàn quốc”.

Bà Thăng tự hào hơn 11 năm với cương vị làm Phó phòng rồi Trưởng phòng cảnh sát điều tra, tập thể cán bộ chiến sĩ của phòng luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, không có ai bị gục ngã trước sự cám dỗ vật chất mà bị cáo mua chuộc.

Vượt qua cám dỗ vật chất …vững vàng trong đấu tranh phá án

Kể về một số vụ án kinh tế lớn tại thời điểm đó, theo bà Thăng không có bóng dáng của tham nhũng đất đai, dự án, do đó không có lợi ích nhóm, đường dây, sân sau. Khi cảnh sát điều tra, ít có trường hợp chạy án, xin xỏ, tác động. Án xử nghiêm, không chỉ có tính chất răn đe tội phạm, giáo dục cộng đồng, còn tạo được bản lĩnh của người Công an hết lòng vì Tổ quốc, vì Nhân dân.

Bà nhớ lại trường hợp khi hỏi cung vụ án Trần Thị Đào, ở 43 phố Trần Quốc Toản (Việt kiều về nước). Khi khám xét nhà bị can, Công an phát hiện và thu giữ 540 cây vàng là tài sản rất lớn tại thời điểm đó. Bị báo một mực kêu oan không buôn bán vàng đây là số tài sản gia đình mang từ Thái Lan về nước. Chỉ đến khi nữ trưởng phòng Cảnh sát điều tra đưa ra chứng cứ - theo giấy tờ về nước năm 1960, gia đình bà Đào chỉ khai có 5 chỉ vàng. Lúc này thì bị can sụp lạy bà Thăng xin cứu giúp khai giảm số vàng và sẽ biếu bà nhiều vàng để làm sai lệch hồ sơ mong giảm án. Cương quyết không bị mua chuộc khi phá án, nhưng những lời van xin của bị can cũng làm nữ Trưởng phòng trăn trở khi nghĩ đến đới sống thanh bạch của gia đình, vào năm học bố mẹ chưa có tiền mua quần áo mới cho con. Bà chia sẻ trăn trở với chồng và được chồng là một sỹ quan quân đội, một cán bộ tiền khởi nghĩa động viên “Việc ấy em làm cán bộ điều tra nhiều năm, anh biết rõ và tin tưởng ở phẩm chất của em. Nhà mình có thế nghèo, nhưng sống trong sạch, hạnh phúc, anh và các con chỉ mong như vậy…”. Bà Thăng chia sẻ, may mắn tôi có được người chồng và các con là chỗ dựa vững chắc. Bây giờ không ít cán bộ bị tù tội, vì đằng sau họ, vợ con đã lợi dụng chức vụ của chồng để vun vén lợi ích cá nhân…

Vẫn mong giúp ích cho đời.

Đồng đội cùng bà Thăng sau khi nghỉ hưu vẫn tham gia tư vấn, bảo vệ pháp luật cho Nhân dân

Ít ai nghĩ năm nay bà Thăng đã 85 tuổi, cái tuổi mà xã hội luôn tôn trọng gọi là cụ, nhưng bà Nguyễn Thị Thăng, cựu Trung tá, Trưởng Phòng cảnh sát điều tra công an Hà Nội vẫn rất phong độ, minh mẫn và nhanh nhẹn, trẻ hơn tuổi thực, thế nên bạn bè đồng nghiệp vẫn gọi là bà Thăng chưa cho lên “chức cụ”. Hiện bà Thăng vẫn đảm nhiệm trọng trách Phó giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật Hội Luật gia TP Hà Nội. Bà cũng là người đầu tiên tham gia thành lập Chi hội Luật gia quận Tây Hồ, thường ngày bà vẫn đến đây làm việc vừa tư vấn pháp luật giúp đỡ công dân, nhiều khi “nữ tướng” vẫn hăng hái xuất quân đi cùng đồng nghiệp xuống các địa phương để giải quyết những liên quan đến vụ việc của các luật sư tham gia bảo vệ thân chủ, nhằm giúp nhân dân và chính quyền địa phương hiểu về pháp luật, làm theo pháp luật.