Chợ chiếu Định Yên
Xã hội 15/09/2022 11:38
Nét độc đáo của chợ chiếu Định Yên là được nhóm họp vào lúc nửa khuya cho đến 2-3 giờ sáng là tan. Từ đó, người ta đặt tên cho chợ chiếu này là “chợ ma”, “chợ âm phủ”. Độc đáo hơn, chợ không có quầy, sạp kinh doanh cố định, nhưng người mua, kẻ bán rất nhộn nhịp. Người mua chiếu thường tìm một nơi cố định ngồi chờ; còn người bán thì vác những sản phẩm chiếu trên vai đi tới - lui rao hàng, nói giá... Sau khi chọn được hàng - ngã giá xong, người mua thanh toán tiền, người bán giao hàng...
Theo các cụ cao niên ở địa phương, sở dĩ chợ chiếu nhóm họp nửa đêm là để tránh nộp thuế cho chủ chợ. Mỗi người bán có cây đèn dầu hoặc đèn mù u nên cả chợ tối om, chủ chợ không thể nào thu nổi một phần ba số người bán chiếu.
Hiện toàn xã Định Yên có trên 70% số hộ dân mưu sinh bằng nghề dệt và bán chiếu. Mỗi năm, làng chiếu Định Yên cung cấp ra thị trường hơn 1,3 triệu chiếc chiếu các loại. Vào thời điểm này, có dịp đến xã Định Yên, sẽ tận mắt chứng kiến cảnh tất bật của những người thợ lành nghề từ già trẻ, gái trai bên khung dệt, cọng lát, sợi trân... sản xuất ra những manh chiếu xinh xắn, đẹp mắt; cùng với đôi tay khéo léo của những thợ nhuộm màu lát, in hoa văn, vành, viền... trên sản phẩm chiếu ở một làng nghề có bề dày truyền thống lâu đời!
Nghề dệt chiếu không đòi hỏi tay nghề cao, nhưng phải có bí quyết riêng, sự khéo léo để tạo nên những sản phẩm chiếu bền - đẹp. Người dân ở đây cho biết: Nghề dệt chiếu ở Định Yên đã có từ hơn 100 năm nay. Đây là nghề cha truyền con nối! Đa số người dân sống bằng nghề dệt chiếu, trong nhà đều có từ 2 - 3 khung dệt trở lên, sản xuất hằng ngày từ 5 đến 10 chiếc chiếu các loại.
Lãnh đạo UBND xã Định Yên cho biết: Cách đây gần 20 năm, UBND tỉnh Đồng Tháp đã công nhận 4/4 ấp của xã là làng nghề dệt chiếu, với trên 5.460 lao động sống trong 2.731 hộ. Hiện tại, xã Định Yên đã thành lập được một hợp tác xã và 3 tổ hợp sản xuất, tiêu thụ chiếu... thu hút hàng chục ngàn lao động nhàn rỗi ở địa phương và những vùng lân cận có việc làm và thu nhập ổn định.
Bà Nguyễn Thị Thu Sương, một chủ cơ sở dệt chiếu ở làng nghề chiếu Định Yên chia sẻ: “Nghề dệt chiếu đã mang lại nguồn thu nhập ổn định cho những lao động nghèo không có đất sản xuất. Trước đây, nghề này chỉ làm thủ công, mỗi ngày một người giỏi chỉ dệt được từ 3-5 chiếc chiếu, thu nhập trên dưới 30.000 đồng. Bây giờ, đã đưa máy móc vào sản xuất hàng loạt nên mỗi ngày một người dệt được trên chục chiếc chiếu, thu nhập cả trăm ngàn đồng trở lên”.
Sản phẩm chiếu Định Yên có rất nhiều chủng loại, kích cỡ, mẫu mã... đa dạng và phong phú, giá bán dao động từ 200.000 đồng/đôi chiếu, tùy từng chủng loại, kích cỡ... Có đôi chiếu giá bán lên đến 300.000 đồng.
Thời điểm hưng thịnh và phát triển nhất của làng nghề dệt chiếu Định Yên là vào những năm 1980, chiếu Định Yên đã được xuất bán sang các nước Đông Âu, Liên Xô, Campuchia, Thái Lan... Những năm gần đây, làng nghề đã đưa cơ giới vào dệt chiếu. Theo thống kê, toàn xã hiện có gần 400 máy dệt chiếu, trên 50 máy may bìa chiếu, 2 máy se chỉ và 2 máy lau bóng sản phẩm... đáp ứng nhu cầu thiết yếu của thị trường trong và ngoài nước.
Bà Trương Thị Hiền, chủ cơ sở sản xuất chiếu Bé Hai cho biết: “Nhờ có phương tiện máy móc hiện đại, chỉ cần ít lao động mà sản phẩm tăng vọt về số lượng lại còn rất sắc sảo, đẹp mắt”.
Chính quyền, đoàn thể địa phương đã có những dự án thiết thực hỗ trợ vốn vay với lãi suất ưu đãi, tạo điều kiện giúp đỡ phát triển ngành nghề tiểu thủ công nghiệp - nổi bật là thương hiệu “Chiếu Định Yên”, nhằm giải quyết việc làm, nâng mức thu nhập cho người dân, thúc đẩy nền kinh tế địa phương phát triển khởi sắc... Năm 2013, nghề chiếu Định Yên đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia.
UBND tỉnh Đồng Tháp đã ban hành Kế hoạch Bảo tồn và Phát huy giá trị Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia "Nghề dệt chiếu" xã Định An và Định Yên; khôi phục phiên chợ ma độc đáo này bên cạnh hỗ trợ nghệ nhân làng nghề, nghiên cứu những sản phẩm phục vụ đời sống đương đại… góp phần tạo điều kiện thuận lợi để thương hiệu Làng nghề chiếu Định Yên vươn cao và bay xa; bảo tồn và phát huy giá trị di sản, quảng bá du lịch cho địa phương