Nhìn lại hơn 35 năm trước, sau khi đất nước thống nhất cả nước tiến hành cải tạo xã hội chủ nghĩa ở miền Nam, để cùng với miền Bắc tiến lên CNXH. Tuy nhiên thực tế đã cho thấy những chủ trương, chính sách khó thực hiện, hoặc không mang lại kết quả mong muốn, bởi vì sau chiến tranh còn quá nhiều khó khăn, thách thức mà chúng ta không thể lường trước được. Chính những lực cản đó đã kìm hãm sự phát triển kinh tế. Từ khi đất nước thống nhất cho đến thời điểm trước Đại hội VI của Đảng, chúng ta đã trải qua hơn 10 năm, bên cạnh những thành tích đạt được, chúng ta cũng đã mắc phải những sai lầm do căn bệnh chủ qua duy ý chí, là lối suy nghĩ giản đơn, nóng vội. Chính những nhược điểm của mô hình kinh tế cũ và rào cản của nó đòi hỏi phải có sự thay đổi tư duy, tháng 8/1986, khi Bộ Chính trị ra nghị quyết về những quan điểm lớn, cơ bản về kinh tế thì những điểm cốt lõi về mô hình kinh tế mới ở nước ta mới được xác định. Từ đó xoá bỏ dần cơ chế quản lí quan liêu bao cấp, tạo ra tiền đề cho bước phát triển mới.

Ảnh: nhandan.opmoc.com

Đại hội VI của Đảng đã kiên quyết xoá bỏ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp để từng bước thực hiện cơ chế hạch toán kinh tế trong kinh doanh, điều chỉnh cơ cấu kinh tế, coi nông nghiệp là mặt trận hàng đầu, hình thành nền kinh tế nhiều thành phần, đổi mới kinh tế đối ngoại, đổi mới quản lí nhà nước về kinh tế và thực hiện chức năng điều tiết, định hướng. Đảng đã chủ trương phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, thực hiện theo cơ chế thị trường có sự quản lí của Nhà nước, theo định hướng XHCN. Trên cơ sở ấy Hội nghị Trung ương 7 và 8, khoá VI của Đảng đã tiếp tục bổ sung và phát triển đường lối đổi mới. Đại hội VII của Đảng (tháng 6/1991), đã thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kì quá độ và chiến lược phát triển kinh tế đến năm 2000, cương lĩnh đã chỉ rõ “Nước ta quá độ lên CNXH, bỏ qua xã hội Tư bản, từ là xã hội vốn thuộc địa nửa phong kiến, lực lượng sản xuất rất thấp”. Đại hội cũng khẳng định sáu đặc trưng cơ bản của thời kì quá độ và tiếp tục khẳng định cơ cấu kinh tế nhiều thành phần, cơ chế thị trường có sự quản lí của Nhà nước theo định hướng XHCN.

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII của Đảng (tháng 6/1996) đã tổng kết những thành tựu sau 10 năm đổi mới, rút ra những bài học kinh nghiệm và khẳng định tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Đại hội đã khẳng định “Nền công nghiệp hoá, hiện đại hoá đã tạo nên lực lượng sản xuất cần thiết cho chế độ xã hội mới, thì việc phát triển nền kinh tế nhiều thành phần chính là để xây dựng hệ thống quan hệ sản xuất phù hợp”. Nền kinh tế nhiều thành phần mà Đảng đã xác định là nền kinh tế phát triển theo định hướng XHCN, phát huy tốt vai trò chủ đạo, cùng với nền kinh tế hợp tác xã phấn đấu dần dần trở thành nền tảng của nền kinh tế quốc dân.

Đại hội IX của Đảng (tháng 4/2001), xác định đường lối phát triển kinh tế là “Đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ, đưa nước ta trở thành một nước công nghiệp, ưu tiên phát triển lực lượng sản xuất, đồng thời xây dựng quan hệ sản xuất phù hợp theo định hướng xã hôi chủ nghĩa, phát huy cao độ nội lực, đồng thời tranh thủ nguồn lực bên ngoài và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế để phát triển nhanh có hiệu quả và bền vững, tăng trưởng kinh tế đi liền với phát triển văn hoá, từng bước cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hôi, bảo vệ cải thiện môi trường, kết hợp phát triển kinh tế-xã hội với tăng cường quốc phòng an ninh”.

Đại hội X của Đảng (tháng 4/2006), với chủ đề: “Nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, sớm đưa đất nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển”. Đại hội xác định “Xã hội XHCN mà Đảng và Nhân dân ta xây dựng là một xã hội dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh, do Nhân dân lao động làm chủ có nền kinh tế phát triển cao, dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và quan hệ sản xuất phù hợp với năng lực, trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, có nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, con người được giải phóng khỏi áp bức bất công, có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, phát triển toàn diện, các dân tộc trong cộng đồng Việt Nam bình đẳng, đoàn kết tương trợ giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ.

Đại hội XI diễn ra trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân ta thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của Nghị quyết Đại hội X và trải qua 25 năm đổi mới. Đại hội có ý nghĩa quan trọng, định hướng cho toàn Đảng, toàn dân tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới. Tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại.

Đại hội XII của Đảng (tháng 1/2016), với chủ đề tăng cường xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh. Phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện đồng bộ công cuộc đổi mới, bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định. Phấn đấu sớm đưa nước ta trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại.

Chúng ta đều biết rằng, đổi mới là một quá trình đấu tranh lâu dài và gian khổ, trong quá trình đó Đảng ta đã thể hiện tinh thần độc lập, tự chủ, sáng tạo, với một bản lĩnh chính trị vững vàng. Là một Đảng Mác-xít luôn trung thành với con đường đã chọn, trong quá trình đổi mới tư duy kinh tế, Đảng ta luôn gắn bó với Nhân dân và có những quyết sách đúng đắn. Sự đúng đắn trong tư duy kinh tế của Đảng đã thể hiện một cách sinh động bằng những thành tựu kinh tế-xã hội, ngăn chặn và đẩy lùi lạm phát, cũng như vượt qua khó khăn của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu và của khu vực, đẩy nền kinh tế nước ta năm sau cao hơn năm trước, đời sống của Nhân dân luôn được cải thiện về mọi mặt và thực tế nền kinh tế đã và đang hội nhập với nền kinh tế thế giới. Nhìn lại quá trình hình thành đường lối đổi mới kinh tế của Đảng trong 4 thập kỉ qua, có thể thấy rằng Đảng luôn hướng tới những yêu cầu của đất nước, của dân tộc, đó là quá trình nhận thức đúng đắn về thời kì quá độ lên CNXH của nước ta, trên nền tảng chủ nghĩa Mác-Lê nin và Tư tưởng Hồ Chí Minh.

Bước sang năm mới - năm 2021, chúng ta đang tiến tới Đại hội XIII của Đảng, chúng ta càng thêm tin tưởng vào con đường mà Đảng, Bác Hồ và Nhân dân ta đã lựa chọn, đó là con đường tiến tới mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, hiện đại.