Một cánh đồng "pin” năng lượng Mặt Trời. Ảnh chỉ mang tính minh họa. (Nguồn: TTXVN)

Bộ Công Thương vừa có Kết luận số 1424/KL-BCT về rà soát các vấn đề liên quan đến phát triển điện Mặt Trời mái nhà; trong đó chỉ rõ nhiều sai phạm tại các công ty điện lực và địa phương.

Theo văn bản trên, đoàn kiểm tra đã tiến hành kiểm tra tại một số đơn vị điện lực thuộc Tổng Công ty Điện lực miền Nam có số lượng và quy mô điện Mặt Trời mái nhà lớn đưa vào vận hành trước ngày 1/1/2021, cùng nhiều đơn vị trực thuộc Tổng công ty Điện lực miền Trung và Tổng công ty Điện lực TP Hồ Chí Minh...

Nhiều đơn vị sai phạm

Theo đó, tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên Điện lực Đồng Nai, thời gian thực hiện thỏa thuận đấu nối điện Mặt Trời mái nhà vượt quá thời hạn quy định của Bộ Công Thương đối với 2 khách hàng; ký hợp đồng mua bán điện có công suất vượt quá công suất trong thỏa thuận đấu nối, trái với quy định của Bộ Công Thương.

Việc này xảy ra tại hệ thống điện Mặt Trời mái nhà Cao Capital, Xuân Phú Đông, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Quang Trung.

Công ty Điện lực Bình Dương sai phạm khi thỏa thuận đấu nối vượt quá công suất theo đề nghị của khách hàng, ký hợp đồng mua bán điện có công suất vượt quá công suất trong thỏa thuận đấu nối, không đúng với công suất trong đơn đề nghị bán điện, sai lệch với biên bản nghiệm thu.

Việc này xảy ra tại hệ thống điện Mặt Trời mái nhà tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thái Cát năng lượng xanh, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Đầu tư năng lượng Hậu Giang, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại sản xuất Hoàng Kim Phát, Công ty cổ phần Mai Sơn Lâm.

Ngoài ra, sai phạm tương tự cũng xảy ra tại Công ty Điện lực Bình Phước.

Công ty Điện lực Ninh Thuận cũng vi phạm thời gian thực hiện thỏa thuận đấu nối điện Mặt Trời mái nhà khi vượt quá thời hạn quy định của Bộ Công Thương.

Việc này xảy ra tại các hệ thống điện Mặt Trời mái nhà của Công ty cổ phần Phát triển Zeus, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Năng lượng Hoàng Quân, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thảo Nguyên Farm, khách hàng có mã PB18020044373.

Công ty này cũng ký hợp đồng mua bán điện có công suất vượt quá công suất trong đơn đăng ký phát triển, thỏa thuận đấu nối là trái với quy định của Bộ Công Thương. Sai phạm xảy ra tại hệ thống điện Mặt Trời mái nhà của Công ty BP Solar, Công ty Bắc Phương, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Đầu tư thương mại Gia Nhật Minh.

Theo đoàn kiểm tra, thỏa thuận, chấp thuận đấu nối hệ thống điện Mặt Trời mái nhà gây quá tải hệ thống điện là trái quy định của Thủ tướng Chính phủ. Việc này xảy ra tại các trạm biến áp 110/22 kV Ninh Sơn, Tháp Chàm, Ninh Hải, Ninh Thuận 1, Ninh Phước, dẫn đến làm tăng công suất truyền tải lên đường dây 110 kV cấp cho các trạm biến áp này.

Đoàn kiểm tra cũng phát hiện công ty thỏa thuận đấu nối, nghiệm thu, ký hợp đồng mua bán điện không đúng đối tượng là hệ thống điện Mặt Trời mái nhà.

Dự án điện năng lượng Mặt Trời kết hợp với canh tác nông nghiệp, công suất 1,4MW của một hộ dân tại xã Lộc Khánh, huyện Lộc Ninh, Bình Phước. (Ảnh: Sỹ Tuyên/TTXVN)

Cụ thể, 30% tấm quang điện được lắp đặt trên khung giá đỡ nhưng không có mái nhà. Việc này xảy ra tại cụm công trình của các chủ đầu tư là Công ty Trách nhiệm hữu hạn Năng lượng Minh Cường, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Năng lượng Anh Tuấn, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Điện năng Bình Minh Ninh Thuận, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Quốc Thắng Ninh Thuận thuộc thôn Bầu Ngứ, xã Phước Dinh, huyện Thuận Nam, tỉnh Ninh Thuận.

Công ty Điện lực Bình Thuận cũng bị chỉ ra trình tự thực hiện phát triển điện Mặt Trời mái nhà trái với quy định tại hệ thống điện Mặt Trời mái nhà của Công ty cổ phần Đầu tư Năng lượng tái tạo Bình An, Công ty Công nghệ xanh Toàn Cầu; nghiệm thu, ký hợp đồng mua bán điện có công suất vượt quá công suất trong văn bản chấp thuận đấu nối, trái với quy định, xảy ra tại hệ thống điện Mặt Trời mái nhà của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Hàm Tân Solar farm.

Bộ Công Thương cũng cho hay, nhiều sai phạm tương tự cũng xảy ra với các công ty điện lực miền Trung.

Tại Công ty Điện lực Gia Lai, đoàn kiểm tra chỉ ra thời gian thực hiện thỏa thuận đấu nối điện Mặt Trời mái nhà vượt quá thời hạn quy định của Bộ Công Thương.

Việc này xảy ra tại các hệ thống điện Mặt Trời mái nhà của Công ty PV Venus, Công ty PV ENERGRY, Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên Tiến Minh Gia Lai, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Năng lượng Thăng Bình, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Đầu tư và thương mại LTH Việt Nam;

Trình tự thực hiện phát triển điện Mặt Trời mái nhà trái với quy định của Bộ Công Thương xảy ra tại hệ thống điện Mặt Trời mái nhà của Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên Tiến Minh Gia Lai, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Năng lượng Thăng Bình, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Đầu tư và thương mại LTH Việt Nam, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Công nghệ xanh Bắc Nguyên, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Công nghệ xanh Cao Nguyên, Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên Cộng Hòa Gia Lai, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Xây dựng thương mại Xuân Mai Gia Lai, Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên Năng lượng xanh Vĩnh Sơn.

Công ty này cũng chốt chỉ số côngtơ, đưa vào vận hành nhưng không có sản lượng phát điện trong năm 2020 và ký hợp đồng mua bán điện trái với quy định của Thủ tướng Chính phủ.

Việc này xảy ra tại hệ thống điện Mặt Trời mái nhà của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Xây dựng và Thương mại Phú Cường, Công ty cổ phần PV Energy, Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên Đại Thắng, Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên Xuất nhập khẩu Phú Lợi Lộc.

Công ty Điện lực Đắk Nông bị phát hiện thời gian giải quyết cho khách hàng trong việc thỏa thuận đấu nối, ký hợp đồng mua bán điện Mặt Trời mái nhà vượt quá thời hạn quy định của Bộ Công Thương; chấp thuận đấu nối, đưa vào vận hành, ký hợp đồng mua bán điện trong khi đã xác định tình trạng quá tải lưới điện và yêu cầu khách hàng cam kết cắt giảm công suất khi lưới điện quá tải là trái quy định của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Công Thương.

Ngoài ra, theo đoàn kiểm tra, việc chốt chỉ số côngtơ, đưa vào vận hành nhưng không có sản lượng phát điện trong năm 2020 tại hệ thống điện Mặt trời mái nhà có mã khách hàng PC13DD0437919, PC13DD0437920, PC13DD0437921, Công ty Cổ phần Năng lượng Lộc Điền, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Đầu tư xây dựng Thiên Lộc Đắk Nông, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Solar Farm cơ khí Hoa Đông... là chưa phù hợp quy định.

Theo đoàn kiểm tra, việc thỏa thuận đấu nối, nghiệm thu đưa vào vận hành và ký hợp đồng mua bán điện của hệ thống điện Mặt Trời mái nhà gây quá tải hệ thống lưới điện là trái quy định của Thủ tướng Chính phủ. Việc này xảy ra tại lộ ĐD481CJU, các trạm biến áp 110 kV Đắk Mil, Đắk Song, Đắk R'Lấp 2, Krông Nô và dẫn đến tăng công suất truyền tải lên đường dây 110 kV cấp cho các trạm này.

Các công trình điện Mặt Trời tại Gia Lai mất nguồn thu vì áp lực cắt giảm điện phát lên lưới. (Ảnh: Hoài Nam/TTXVN)

Còn tại Công ty Điện lực Đắk Lắk, đoàn kiểm tra chỉ ra việc nghiệm thu, ký hợp đồng mua bán điện có công suất vượt quá công suất trong văn bản chấp thuận đấu nối, trái với quy định.

Công ty này cũng thỏa thuận đấu nối có điều kiện (theo báo cáo của công ty là 101 khách hàng), nghiệm thu đưa vào vận hành và ký hợp đồng mua bán điện của hệ thống điện Mặt Trời mái nhà gây quá tải hệ thống lưới điện là trái quy định.

Việc này xảy ra tại lộ XT476T2.KBU-TBA 220 kV Krông Buk, các trạm biến áp 110 kV ESO, Krông Ana và dẫn đến tăng công suất truyền tải lên đường dây 110 kV cấp cho các trạm này.

Đáng chú ý, Công ty Điện lực Đắk Lắk thực hiện phát triển điện Mặt Trời mái nhà không đúng với hiện trạng lưới điện, thiếu minh bạch. Cụ thể,lưới điện chưa quá tải nhưng thông báo trên website là trạm/đường dây không giải tỏa được công suất; thông báo trên website đường dây/trạm biến áp không còn giải tỏa được công suất nhưng sau đó chấp thuận đấu nối nhiều khách hàng đấu nối vào lưới điện trung áp đã công bố quá tải trước đó). Điều này đã vi phạm quy định của Luật Điện lực năm 2004.

Đối với Tổng công ty Điện lực Thành phố Hồ Chí Minh, Đoàn kiểm tra đề nghị Tổng công ty Điện lực Thành phố Hồ Chí Minh rà soát tất cả việc thỏa thuận đấu nối, ký kết hợp đồng, phụ lục hợp đồng, áp dụng giá mua/bán điện các hệ thống điện Mặt trời mái nhà theo đúng quy định của pháp luật.

Yêu cầu xử lý

Trên cơ sở kết luận, đoàn kiểm tra yêu cầu các công ty điện lực chịu trách nhiệm cho những vi phạm của mình. Đồng thời, Tập đoàn Điện lực Việt Nam xử lý các hệ thống điện Mặt Trời mái nhà, các tổ chức và cá nhân có liên quan đã vi phạm quy định của pháp luật trong quá trình thực hiện phát triển điện Mặt trời mái nhà;

Ngoài ra, cần kiểm tra, rà soát toàn bộ quá trình thực hiện phát triển các dự án/hệ thống điện Mặt Trời mái nhà tại các công ty diện lực trên toàn quốc. Trường hợp phát hiện các hành vi vi phạm, đề nghị xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật.

Cùng đó, căn cứ các Biên bản làm việc của Đoàn kiểm tra tại những dự án điện Mặt Trời mái nhà, các tỉnh Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước, Long An, Ninh Thuận, Bình Thuận, Gia Lai, Đắk Nông, Đắk Lắk và Thành phố Hồ Chí Minh chưa quản lý, theo dõi, kiểm tra kịp thời hoạt động liên quan đến điện Mặt Trời tại địa phương theo thẩm quyền.

Cụ thể, một số hệ thống điện Mặt Trời mái nhà lắp trên mái của công trình, dự án trong khu công nghiệp, khu kinh tế, đưa vào vận hành thương mại trước ngày 1/1/2021 nhưng tại thời điểm kiểm tra chưa có giấy phép xây dựng, văn bản nghiệm thu về phòng cháy chữa cháy theo quy định.

Nhiều hệ thống điện Mặt Trời mái nhà lắp trên mái của trang trại nông nghiệp (chăn nuôi hoặc trồng trọt...), đã đưa vào vận hành thương mại trước ngày 01 tháng 01 năm 2021 nhưng hồ sơ, thủ tục liên quan đến đất đai của các trang trại nông nghiệp chưa đáp ứng yêu cầu theo quy định.

Bộ Công Thương cũng đề nghị các tỉnh, thành phố liên quan thực hiện hậu kiểm theo đúng thẩm quyền; việc các đơn vị, cá nhân có liên quan cung cấp hồ sơ, tài liệu không đúng cho đoàn kiểm tra trong quá trình kiểm tra phải chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật./.