Sinh năm 1952 tại Nakhon (Thái Lan). Năm 1962, theo gia đình là "Việt kiều yêu nước" từ Thái Lan trở về quê hương huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định. Tốt nghiệp Cấp II, Nguyễn Thị Xoan vào học Trường Trung cấp Sư phạm 7+3 Nam Hà. Năm 1971, ra trường, cô giáo trẻ Nguyễn Thị Xoan được phân công về giảng dạy tại Trường Thực hành Sư phạm II Hà Nội ở Phủ Lý.

Lấy chồng là bộ đội, cô giáo Nguyễn Thị Xoan chuyển về quê chồng ở xã Hải Phú (huyện Hải Hậu) sinh sống và dạy ở trường Cấp 2 của xã. Bằng nghị lực và đức độ, cô giáo Nguyễn Thị Xoan cùng một lúc gánh vác việc gia đình bên nội thay chồng, nuôi dạy con cái và làm tròn trách nhiệm của người giáo viên cũng như tích cực tham gia đầy đủ mọi việc trong xóm, trong xã.

Đội trống nữ của bà Nguyễn Thị Xoan biểu diễn tại thành phố Nam Định.

Điều đáng nói, trong những năm tháng chồng bà tại ngũ cũng như thời gian lâm bệnh hiểm nghèo và qua đời, càng khó khăn, bà càng tỏ rõ khí chất, nén đau thương để vững vàng cầm lái "con thuyền gia đình". Cả 5 người con của ông bà đều tốt nghiệp đại học chính quy, có việc làm và có gia đình riêng ổn định, trong đó một người học vị Tiến sĩ đang là Phó Hiệu trưởng một trường đại học ở TP Hồ Chí Minh và một người trình độ Thạc sĩ.

Năm 2008 nghỉ hưu, bà Nguyễn Thị Xoan tham gia Chi hội Phụ nữ xóm Trần Hộ và từ 2011 đến nay bà là Uỷ viên BCH rồi Uỷ viên Ban Thường vụ Hội NCT xã Hải Phú và được tín nhiệm bầu làm Chủ nhiệm CLB Văn nghệ - dưỡng sinh NCT của xã. Đây là CLB hoạt động "nổi tiếng" trong xã, trong huyện về số lượng cũng như chất lượng. Cùng đó, bà Nguyễn Thị Xoan đã vận động thành lập đội trống nữ với 35 thành viên là hội viên phụ nữ và hội viên nữ NCT trong xã. Bằng nguồn kinh phí do nhiều nhà hảo tâm hỗ trợ, đội trống nữ đã sắm 33 quả trống (15 quả to, 10 quả nhỏ, 9 quả trống hiếu) cùng quần áo biểu diễn cũng như có nguồn quỹ để đội hoạt động, thăm hỏi, khen thưởng, giao lưu. Đội trống thường xuyên phục vụ lễ hội, hội nghị, sự kiện chính trị của xã, huyện và của tỉnh, tạo ấn tượng mạnh mẽ, được ngợi khen và trở thành thương hiệu "Đội trống nữ bà Xoan Hải Phú".

Xã Hải Phú là "điểm sáng" nhất của tỉnh Nam Định là đã thành lập được 11 CLB LTHTGN. Bà Nguyễn Thị Xoan được giao trách nhiệm chỉ đạo chung và trực tiếp được bầu làm Chủ nhiệm 2 CLB LTHTGN của xã. Tất cả 11 CLB LTHTGN của xã Hải Phú hoạt động rất hiệu quả, đang được nhiều nơi trong tỉnh Nam Định đến học kinh nghiệm.

Từ những thành tích đóng góp cho Hội NCT xã, bà Nguyễn Thị Xoan được Ban Đại diện Hội NCT huyện Hải Hậu mời và phân công đảm nhiệm việc vận động, hướng dẫn để thành lập CLB LTHTGN ở các xã, thị trấn của huyện Hải Hậu từ năm 2020 đến 2025. Bà Nguyễn Thị Xoan trở thành "Chủ nhiệm CLB LTHTGN" huyện Hải Hậu.

Cùng một lúc làm nhiều việc, việc gì bà Nguyễn Thị Xoan cũng làm xuất sắc. Vừa đóng góp công sức, trí tuệ, kinh nghiệm, bà Xoan cùng các con luôn ủng hộ kinh phí với số tiền từ 5 triệu đến 100 triệu đồng cho Chi hội phụ nữ và chi hội NCT xóm Trần Hộ; cho CLB, cho Đội trống, cho Hội NCT xã Hải Phú...

Ông Nguyễn Hải Đang, Chủ tịch Hội NCT xã Hải Phú và ông Trần Thế Tuyền, Phó Trưởng ban Đại diện Hội NCT huyện Hải Hậu cùng ca ngợi bà Nguyễn Thị Xoan đức độ, năng động, giỏi việc nước - đảm việc nhà, "Tuổi cao - Gương sáng" mẫu mực.