Từ Hà Nội, theo Quôc lộ 18A về Quảng Ninh, cách TP Uông Bí khoảng 6km, rẽ trái bám đường du lịch vào khu Danh thắng Yên Tử, tôi dừng lại đầu thôn Khe Sú 1 của xã Thượng Yên Công, rồi vào thẳng nhà cụ Mai. Nhận ra người quen, cụ Mai mời tôi ngồi, rồi vào gian trong vận bộ quân phục màu úa vàng, ghim tấm Huy hiệu Chiến sĩ Điện Biên Phủ cùng tấm Huy hiệu Cựu chiến binh trên ngực áo, quay ra tiếp tôi.

Chiến sĩ Điện Biên Phủ Đặng Xuân Mai.

Qua lời bộc bạch của cụ Mai thì lúc 10 giờ sáng ngày 7/5/1954, sau những trận tiến công như vũ bão của quân ta vào những mũi chủ yếu làm chao đảo sào huyệt của địch ở Điện Biên Phủ, tổ chiến đấu của cụ gồm 5 đồng đội có tên là Mai, Phiến, Nguyên, Thỉnh, Phát (lâu ngày, cụ không nhớ tên họ cả 4 đồng đội) được lệnh mai phục cạnh sân bay Mường Thanh. Bất thần, máy bay địch đến trút bom, cả 5 anh em từ miệng căn hầm tới tấp nhả đạn lên mục tiêu trên không, tức thì một trái bom địch rơi trúng căn hầm tổ chiến đâu của cụ, Phiến và Nguyên hi sinh tại chỗ, cụ bị sức bom ép, bay mất một răng cửa nhưng vẫn gượng dậy cùng Thỉnh và Phát tiếp tục chiến đấu cho đến lúc quân ta làm chủ hoàn toàn chiến trường, bắt sống tướng giăc cùng bộ tham mưu tập đoàn cứ điểm địch, khiến chúng lũ lượt kéo cờ trắng ra hàng. Hiệp định Giơnevơ được kí kết, hòa bình lập lại, đất nước chia đôi miền, cụ Mai cùng 2 đồng đội là đồng chí Thỉnh và đồng chí Phát mỗi người đi một ngả khi thực hiện chủ trương Giải trừ quân bị.

Từ sau ngày chiến thắng, họ bặt tin nhau và cụ Mai đã hai lần theo những đoàn Cựu chiến binh trở lại thăm chiến trường Điện Biên Phủ năm xưa để hương khói cho những đồng đội đã hi sinh. Khi thấy những bia mộ ghi “Liệt sĩ chưa biết tên”, cụ Mai rơi lệ, rưng rưng trở về.

Năm nay, càng gần đến ngày kỉ niệm tròn 70 năm Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024), lòng dạ cụ Mai cứ bồn chồn, thổn thức không chỉ nhớ thương những đồng đội đã hi sinh mà còn da diết trào lên nỗi nhớ hai người bạn chiến đấu là Thỉnh và Phát, không hiểu giờ đây các ông ở đâu?.

Tôi viết những dòng này với mong mỏi hai đồng đội của Chiến sĩ Điện Biên Phủ Đặng Xuân Mai là ông Thỉnh và ông Phát hiện nay ở đâu, liên hệ gấp với cụ Đặng Xuân Mai, bạn chiến đấu đang mong mỏi tin tức các ông. Cụ Mai hiện đang sống ở thôn Khe Sú 1, xã Thượng Yên Công, TP Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh, số điện thoại của cụ Mai là 01698221589