Đồng thời, cáo trạng truy tố ông Đinh La Thăng (từng là Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Dầu khí Việt Nam - PVN), Trịnh Xuân Thanh (nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng công ty Cổ phần xây lắp Dầu khí - PVC) cùng 10 bị can khác (gồm nhiều cựu lãnh đạo và nhân viên PVB).

Cáo trạng xác định, ông Đinh La Thăng, với vai trò Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn PVN, Trưởng ban Chỉ đạo triển khai các dự án nhiên liệu sinh học; bà Trần Thị Bình, Phó Tổng Giám đốc PVN mặc dù đều biết PVC và Liên danh không đủ năng lực, kinh nghiệm để thực hiện gói thầu TK05 dự án Ethanol Phú Thọ nhưng vẫn chủ trì các cuộc họp để kết luận chỉ đạo PVB, PVC hoàn tất thủ tục chỉ định thầu và ký hợp đồng EPC với Liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T trái quy định dẫn đến dự án phải dừng thi công từ ngày 27/3/2013.

Ông Đinh La Thăng (đứng) và Trịnh Xuân Thanh (ngồi, bên phải) bị truy tố liên quan đến vụ Ethanol Phú Thọ. Ảnh tư liệu: TTXVN

Ông Trịnh Xuân Thanh, cùng những lãnh đạo chủ chốt của PVC biết rõ Liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T không đủ năng lực, kinh nghiệm để thực hiện gói thầu TK05 dự án Ethanol Phú Thọ nhưng vẫn tiếp nhận sự chỉ đạo của ông Đinh La Thăng, bà Trần Thị Bình để lập hồ sơ đề xuất nhằm thực hiện gói thầu.

Chỉ định nhà thầu không đủ năng lực

Theo cáo trạng, ngày 17/7/2007, Hội đồng quản trị Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) có nghị quyết giao Tổng Giám đốc PVN xây dựng đề án đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất Ethanol nhiên liệu ở phía Bắc. Ba tháng sau, ông Đinh La Thăng, Chủ tịch Hội đồng quản trị PVN đã ký nghị quyết "chấp thuận chủ trương đầu tư nhà máy sản xuất ethanol khu vực phía Bắc" với phương thức thực hiện thành lập công ty cổ phần làm chủ đầu tư dự án.

Tháng 9/2008, PVB có quyết định phê duyệt hồ sơ mời sơ tuyển gói thầu TK05 xây dựng nhà máy sản xuất Ethanol nhiên liệu để sơ tuyển lựa chọn nhà thầu. Thời điểm đó, ông Trịnh Xuân Thanh đã ký văn bản gửi PVB đề nghị hạ một số tiêu chí đánh giá về năng lực kỹ thuật, năng lực tài chính, kinh nghiệm nhà thầu, nhưng không được chấp thuận. Tiếp đó, PVC đã thành lập liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T để nộp hồ sơ dự tuyển gói thầu này.

Tại thời điểm đóng sơ tuyển, có 6 bộ hồ sơ của các nhà thầu tham gia ứng tuyển, nhưng kết quả chấm sơ tuyển thì cả 6 nhà thầu đều chưa đạt đủ các tiêu chí. Trong đó liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T chưa đạt các tiêu chí về năng lực kỹ thuật, năng lực tư vấn…

Mặc dù biết PVC chưa từng thực hiện dự án nào về lĩnh vực Ethanol, nhưng từ trước khi PVB triển khai lựa chọn nhà thầu, với vai trò Chủ tịch Hội đồng quản trị PVN, ông Đinh La Thăng đã chủ trì nhiều cuộc họp để định hướng việc giao thầu cho PVC theo như đề nghị của Trịnh Xuân Thanh.

Tại các cuộc họp năm 2008 và 2009, ông Thăng chủ trì kết luận “từ nay đến năm 2010, đối với các công trình chuyên ngành đặc thù và các công trình có yêu cầu đặc biệt trong ngành dầu khí được ưu tiên giao thầu cho PVC”.

Trên cơ sở chỉ đạo của ông Thăng, Trịnh Xuân Thanh đã ký công văn gửi PVB xin được chỉ định thực hiện dự án Ethanol Phú Thọ. Do chưa có ý kiến chỉ đạo của PVN nên PVB không đồng ý chỉ định thầu mà vẫn tổ chức đấu thầu quốc tế rộng rãi. Tuy nhiên, Trịnh Xuân Thanh vẫn quyết liệt tiếp tục chỉ đạo thuộc cấp gửi văn bản đề nghị PVN và PVB xin chỉ định thực hiện dự án. Nhận được công văn này, ông Thăng đã có bút phê chỉ đạo cấp dưới giải quyết theo chủ trương chung của tập đoàn. Sau khi PVC có công văn gửi PVB xin chỉ định thầu, lãnh đạo của hai đơn vị này đều được tham gia các cuộc họp định kỳ hàng tháng (từ tháng 5 đến tháng 9/2009) của PVN. Tại các cuộc họp này, ông Đinh La Thăng và bà Trần Thị Bình đều kết luận, chỉ đạo PVB, PVC hoàn tất thủ tục chỉ định thầu và ký hợp đồng với liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T. Thực hiện chỉ đạo của ông Thăng, PVB đã không tổ chức đấu thầu theo kế hoạch mà lập hồ sơ để chỉ định thầu cho PVC/Alfa Laval/Delta-T.

Đáng chú ý, PVB tiếp tục thẩm tra và đánh giá liên danh này không đạt rất nhiều tiêu chí để thực hiện dự án. Tuy nhiên, ông Đinh La Thăng vẫn tiếp tục chỉ đạo việc đồng ý chủ trương giao cho Liên danh của PVC thi công gói thầu. Quá trình thực hiện, do liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T không đủ năng lực nên dự án nhà máy Ethanol Phú Thọ liên tục bị chậm tiến độ. PVC sau đó cũng có báo cáo thừa nhận liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T không đủ năng lực để thực hiện dự án. Tháng 3-2013, PVC đã đơn phương dừng thi công dự án và chưa có hạng mục nào hoàn thành. PVC đưa ra lý do việc dừng dự án vì đơn vị gặp nhiều khó khăn về tài chính, hoàn toàn chưa có kinh nghiệm…

Tính đến ngày khởi tố vụ án, chủ đầu tư đã sử dụng gần 1.500 tỉ đồng để thực hiện dự án xây dựng Nhà máy sản xuất Ethanol và các dự án thành phần. PVB đã vay ngân hàng tổng số 754 tỉ đồng để thực hiện dự án. Cáo trạng xác định dự án Ethanol Phú Thọ gây ra toàn bộ số tiền lãi phát sinh mà PVB đã trả và số còn nghĩa vụ trả cho các ngân hàng từ khi dự án dừng thi công đến ngày khởi tố là 543 tỷ đồng.