Chúng tôi rất ấn tượng khi đến tham quan vườn ươm với những vỉ rau xanh tốt mỡ màng; có nơi xếp hai, ba tầng để chống lụt của cụ Bùi Đình Chương, 83 tuổi, nguyên là Chi hội trưởng NCT khu 8, thị trấn Ái Nghĩa.

Nói về quy trình ươm rau giống, cụ Chương cho hay, mỗi năm nhà cụ ươm khoảng 300 vỉ. Giá bỏ sỉ cao nhất là vạn thọ có giá 100.000 đồng/vỉ, các loại như bí đao, dưa leo, khổ qua có giá 50.000 đồng/vỉ. Sau khi trừ chi phí, mỗi vỉ lãi trên 15.000 đồng. Cây giống rau của gia đình cụ bán cho các bạn hàng về bán lẻ tại chợ ở xã Đại Thắng (Đại Lộc), chợ Đàng của huyện Quế Sơn, chợ Hòa Khánh (quận Liên Chiểu), các chợ các xã Hòa Liên, Hòa Sơn, Túy Loan (Hòa Vang, TP Đà Nẵng).

Cụ Bùi Đình Chương đang chăm sóc rau giống.

Bà Nguyễn Thị Bốn (67 tuổi), hội viên NCT trú tại khu Nghĩa Mỹ kể, hằng năm cứ vào tháng 9 âm lịch bắt đầu ươm cây, đến tháng 10 có cây giống để bán. Khu Nghĩa Mỹ là “cái nôi” ươm rau giống với khoảng 50 hộ hầu hết là NCT, trong đó nổi tiếng ươm nhiều vào vụ chính là các hộ: Nguyễn Thị Hằng (1.000 vỉ), Phan Thị Tâm (400 vỉ), Nguyễn Thị Vạn (500 vỉ), Nguyễn Thị Bốn (500 vỉ), Lê Thị Ba (300 vỉ)… Theo bà Bốn, từ nay đến Tết Nguyên đán là thời gian người dân trồng và từ dịp Tết trở đi sẽ thu hoạch hoa, rau màu. Các vụ phụ (từ tháng Giêng đến tháng 7 âm), bà ươm khoảng 500 vỉ, mỗi vỉ 130 cây, trung bình mỗi năm bà thu nhập 20 triệu đồng.

Về quy trình ươm cây rau giống, cụ Chương bảo, trước hết phải làm bầu bằng lá chuối, cho vào ba phần đất với một phần tro trấu, một phần phân chuồng hoai, sau đó xếp bầu vào vỉ tre, mỗi vỉ khoảng 100 bầu. Hạt giống được ngâm trong nước ấm, vớt ra rửa sạch để ráo, dùng khăn ẩm bọc lại và ủ kín ở chỗ ẩm trong vòng 24 giờ, sau ủ vào túi vải đợi khi hạt nứt vỏ thì gieo vào vỉ. Tất cả những vỉ này để trên giàn có mái che để chống mưa và lụt. Khi cây cứng cáp, dùng đũa để đưa vào bầu và đến khi xuất hiện 1 - 2 lá thì phun thuốc phòng bệnh như Rovral, Benlat C…

Cụ chia sẻ thêm, nghề ươm cây giống cũng nhẹ nhàng và cho thu nhập khá ở khu vực nông thôn, giúp đời sống tinh thần và vật chất của người dân được nâng cao. Tuy nhiên, đòi hỏi người làm phải hết sức tỉ mẩn, cẩn thận và có trách nhiệm nên đa phần do phụ nữ và NCT làm. Chỉ cần một mùa cây giống kém chất lượng là những vụ sau nông dân không lấy giống của mình nữa.

Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Phát, 70 tuổi, Chi hội trưởng NCT khu Nghĩa Mỹ cho biết, người dân nơi đây từ xa xưa đã gắn bó với nghề trồng cây hoa, rau màu ở bãi bồi ven sông Vu Gia. Từ chỗ chuẩn bị cây giống cho gia đình mình, qua năm tháng, nhiều hộ đạt đến trình độ làm giống “chuyên nghiệp”, được nông dân địa phương khác ở Quảng Nam, Đà Nẵng biết đến. Đặc biệt, năm nay vừa xảy ra lụt lớn, rất nhiều cây giống ươm của người dân hư hỏng, để cho kịp thời vụ, họ sẽ đến mua rất nhiều cây giống rau tại làng nghề Nghĩa Mỹ này. Hiện nay, Chi hội NCT khu Nghĩa Mỹ có 331 hội viên, trong đó có khoảng 50 hội viên NCT tham gia ươm cây rau giống như các cụ Bùi Đình Chương (83 tuổi), Lê Thị Ba (80 tuổi), Nguyễn Giỏi (70 tuổi), Nguyễn Văn Trĩ (82 tuổi), Nguyễn Phấn (77 tuổi)…

Về thăm làng nghề ươm cây rau giống Nghĩa Mỹ, chúng tôi gặp nhiều điều thú vị và đặc biệt. Đó là gặp cụ Nguyễn Ngật, năm nay 103 tuổi, thân sinh của bà Nguyễn Thị Vạn. Cách đây mấy năm cụ còn giúp con gái đan vỉ, ươm cây rau. Ở tuổi đại thọ, cụ bị nặng tai nên mọi trao đổi đều viết ra giấy. Song, cụ vẫn còn minh mẫn làm thơ, đánh cờ tướng, đặt câu liễn thờ từ đường, bia mộ, dịch gia phả cho nhiều tộc họ rất nhiệt tình, trách nhiệm. Những lúc khỏe cụ thường ra xem vườn rau cho đỡ nhớ nghề.

Năm vừa qua, cụ có làm bài thơ Đường nói về nơi cụ sống là làng Ái Mỹ xưa, nay là Nghĩa Mỹ, bài thơ mang tên “Ái Mỹ quê tôi” như sau: “Ái Mỹ quê tôi đất nhuận hòa/ Đã từng lưu bước khách ngàn xa/ Tiền nhân thuở trước xây dòng giống/ Hậu thế giờ đây nối nghiệp nhà/ Cay đắng tình đời qua mấy độ/ Ấm lòng con cháu rộ ngàn hoa/ Tìm về nguồn cội chim tung cánh/ Nối lại nhịp cầu tổ phụ ta”. Năm 2018, cụ Ngật được Chủ tịch nước tặng Thiếp mừng thọ 100 tuổi. Năm 2021, cụ được Trung ương Hội NCT Việt Nam mừng thọ 103 tuổi.