Rằm hay mùng một xưa bước chân vào chợ quê hay phố ta đều bắt gặp những gánh hàng hoa với đủ loại theo mùa. Xuân, Hạ, Thu, Đông, bốn mùa hoa nối nhau khoe sắc trên đôi vai người ven đô hiền lành đâu đó ở một góc chợ quê hay nơi hè phố mái ngói rêu phong.

Hoa đủ sắc màu bày tròn như mâm xôi, phía sau người bán để xô nước, lá dong xanh, nắm lạt mềm. Ngày mùa lạt được thay bằng bó rơm nếp. Những ngày ấy, đi chợ tôi thường thích dạo qua khu hàng hoa trước. Hương thơm quyến bước chân, xua tan cái ồn ã, bụi bặm của nơi phố thị. Hoa cúng bông thường nhỏ nhỏ, xinh xinh hái vào lúc sáng sớm. Ngày ấy, làng trong phố còn nhiều. Chả riêng làng Ngọc Hà mà các làng lân cận khác như: Mỗ, La, Canh, Cót nhà nào cũng vườn trước vườn sau ngoài trồng rau, cây ăn quả thì cũng để lại vài luống trồng hoa. Một gói hoa cúng giá chỉ vài hào. Gấp tấm lá dong riềng khum khum, người bán bốc hoa như người ta bốc thang thuốc bắc. Gói hoa cúng thường có mấy loại chủ đạo như: mẫu đơn, mào gà, cúc vạn thọ vì mùa nào cũng có còn lại là theo mùa. Mùa hạ hoa nở nhiều nên màu sắc gói hoa cũng phong phú. Bông ngọc lan thơm mát, hoa ngâu, hoa sói vàng như hạt nắng hương dìu dịu, kín đáo. Người cầu kì thì chỉ mua riêng hồng quế mà không xen lẫn với bất kì loại hoa nào khác. Nhà tôi có cây ngâu tán xum xuê và hàng hoa sói chạy dài thẳng tắp ngoài cổng ngõ. Sau mỗi trận mưa, lá cây xanh mướt và chỉ nhãng đi vài ngày nụ đã đơm đặc li ti đầy cành rồi chín vàng từ kẽ lá, từ gốc đưa hương vào tận trong nhà. Mẹ tôi hay cắt hoa bán buôn cho mấy người bán trầu cau ngoài chợ.

Mùa thu, gói hoa cúng thơm nhất vì có cả Ngọc Lan và Hoàng Lan. Bông Hoàng Lan mềm mại, cánh thon dài như ngón tay Phật, hương thơm đậm, quý phái. Tự cổ xưa Hoàng Lan là loài hoa tài lộc nên được người Hà Nội ưa chuộng. Những gốc Hoàng Lan trăm tuổi sừng sững trong vườn để mỗi khi nắng thu rót mật hoa ngả vàng ươm, hương ướp không gian, không tan trong gió. Hương chảy trên mái tóc, vương trong nếp khăn nhung của bà. Người ta lấy sào trẩy hoa, nâng niu như nâng đám mây vàng bồng bềnh trong chiếc thau đồng.

Xuân về có hoa bưởi ngan ngát, hoa huệ ta thơm nồng và cả cúc bách nhật tím sáng, tròn như chiếc khuy áo, hoa móng rồng thơm như mùi mít chín. Trời lạnh, lúc này hoa khan hiếm dần người bán gói độn thêm bông dâm bụt thậm chí cả hoa găng có chùm quả vàng rất đẹp mắt.

Hoa cúng gói vuông như tấm bánh chưng con có thêm sợi lạt luồn qua làm dây treo và phải cầm riêng không được để chung với những thực phẩm khác.

Mở gói hoa thả từng bông vào chậu nước mưa cho sạch bụi rồi xếp lên chiếc đĩa men lam. Thắp hương ngày tuần chỉ có đĩa hoa, cốc nước mưa trong. Nhà nào sang thì có thêm đĩa xôi hoa cau, dăm ba thếp oản. Hương hoa quyện với khói hương trầm tạo thành mùi hương linh thiêng, khó phai giống như sợi dây nối ta về với miền kí ức xa xưa nơi có tổ tiên, ông bà với niềm thành kính, biết ơn. Năm tháng trôi giờ mọi thứ cũng đơn giản. Hoa đủ sắc, đủ màu tha hồ chọn. Nào là huệ tây, cúc Nhật, loa kèn... tất cả cắm lọ cho tiện. Vậy là đĩa hoa cúng thơm sắc hương chỉ còn lại trong miền kí ức.

Tuổi ngoài 70, vẫn mê mải với nghề - giữa những ồn ào nhịp phố

Còn đâu phiên chợ hoa đêm với những loài hoa dân dã của làng Ngọc Hà họp bên hồ Tây mênh mang sóng nước. Còn đâu dáng người gánh hoa bước nhẹ thênh thênh trên đường mỗi sớm tinh sương cẩn thận treo từng gói hoa vào cửa cho khách. Nhớ biết bao nét đẹp của gói hoa cúng ngày xưa…