Dự án Khu dân cư Hoà Lân tại phường Thuận Giao, TP. Thuận An, tỉnh Bình Dương đã xảy ra tranh chấp nhiều năm qua. Ảnh: Văn Dũng

Vi phạm về bán đấu giá

Về tài sản đấu giá là quyền sử dụng đất, Agribank -Chi nhánh Chợ Lớn và Công ty Nam Sài Gòn đã thực hiện đấu giá và chuyển nhượng quyền sử dụng đất đối với “loại đất Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất” là 246.853,1m2 thuộc Dự án Hòa Lân, vi phạm điểm a, Khoản 2, Điều 118 Luật Đất đai năm 2013 và Khoản 2, Điều 173, Luật Đất đai năm 2013.

Mặt khác, Tòa án cấp sơ thẩm cho rằng: Công ty Kim Oanh và Công ty Nam Sài Gòn ký Biên bản thống nhất diện tích bị lệch giảm (8.452 m2) thuộc phần diện tích 246.853,1m2 đất thuộc Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất, tức là phần đất không được đấu giá và chuyển nhượng phần đất này (Trang 20-bản án sơ thẩm). Trong khi đó, các bên lại thống nhất phần đất bị thiếu có giá trị là 23.302.164 đồng (= 8.452 m2 x 2.757.000 đ/m2 giá thẩm định), từ đó Ngân hàng chấp nhận giảm số tiền đấu giá từ 1.353.000.000.000 đồng xuống còn 1.329.697.836.000 đồng cho Công ty Kim Oanh là mâu thuẫn.

Ngoài ra, cũng trong Biên bản đấu giá tài sản ngày 25/5/2017 và Hợp đồng mua bán tài sản bán đấu giá số 01-10/2017 ngày 1/7/2017 còn ghi lưu ý: “Đối với phần diện tích đất được nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất thì không tiến hành đấu giá mà chỉ bàn giao cho người trúng đấu giá quản lý sử dụng theo quy định pháp luật”. Nội dung này mâu thuẫn nội dung tài sản bán đấu giá là “Toàn bộ quyền sử dụng đất thuộc dự án Khu dân cư Hòa Lân (490.765, 1m2)”, là thể hiện nhằm mục đích che đậy hành vi đấu giá và chuyển nhượng trái phép loại đất được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất.

Trường hợp tài sản đấu giá là dự án. Căn cứ Điều 48 Luật Kinh doanh bất động sản quy định Nguyên tắc chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần dự án bất động sản nêu rõ: “3. Việc chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần dự án bất động sản phải được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định việc đầu tư đồng ý bằng văn bản”. Do đó, khi lập Biên bản đấu giá tài sản ngày 25/5/2017 thì Agribank -Chi nhánh Chợ Lớn và Công ty Nam Sài Gòn đã quy định rõ: “... Khi có văn bản chấp thuận của Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thì tổ chức công chứng mới công chứng được Hợp đồng mua bán tài sản đấu giá”.

Ngoài ra, Agribank -Chi nhánh Chợ Lớn và Công ty Nam Sài Gòn còn được Phòng Công chứng Mỹ Phước trả lời bằng Văn bản số 144/CV-VPCCMP ngày 16/6/2017 về điều kiện để công chứng Hợp đồng mua bán tài sản bán đấu giá là phải có “Văn bản chấp thuận của Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền về việc chuyển đổi chủ đầu tư đối với dự án được bán đấu giá.

Mặc dù chưa có văn bản chấp thuận của Cơ quan Nhà nước, nhưng Agribank -Chi nhánh Chợ Lớn, Công ty Nam Sài Gòn và Công ty Kim Oanh vẫn thực hiện việc ký kết Hợp đồng mua bán tài sản bán đấu giá số 01-10/2017 ngày 1/7/2017 tại Phòng Công chứng Thành phố Mới và được chứng thực. Hành vi chứng thực này của Phòng Công chứng Thành phố Mới đã thể hiện vi phạm Khoản 6, Điều 40 Luật Công chứng, tạo điều kiện cho các bên hoàn tất giao dịch mà không cần phải có sự chấp thuận của UBND tỉnh.

Hậu quả do vi phạm trong đấu giá

Theo quyết định kháng nghị giám đốc thẩm, Agribank -Chi nhánh Chợ Lớn phải có trách nhiệm trong việc tổ chức đấu giá khách quan, công bằng, thẩm định giá đấu giá đúng với giá đất Nhà nước quy định, ... đảm bảo thu hồi đến mức tối đa số nợ về cho Nhà nước.

Tuy nhiên, Argibank -Chi nhánh Chợ Lớn cùng với Công ty Nam Sài Gòn do cán bộ của mình quản lý đã thực hiện đấu giá không khách quan, tổ chức thẩm định giá không phù hợp với giá đất thị trường và giá đất Nhà nước quy định; giảm giá đấu giá thiếu căn cứ dẫn đến Nhà nước (Agribank là đơn vị 100% vốn Nhà nước) chỉ thu về được 1.353 tỉ đồng từ Công ty Kim Oanh. Đây là hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, xâm phạm đến lợi ích Nhà nước, cần thiết phải hủy kết quả bán đấu giá, hủy hợp đồng bán đấu giá tài sản để giải quyết lại nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên.

Xét xử chưa khách quan

Từ những phân tích trên, Viện KSND Cấp cao 3 nhận thấy Tòa án cấp sơ thẩm không làm rõ những vi phạm nghiêm trọng của Agribank -Chi nhánh Chợ Lớn, Công ty Nam Sài Gòn, Công ty Thế Hệ Mới, Phòng Công chứng Thành Phố Mới trong việc vi phạm nguyên tắc khách quan, công khai, minh bạch, công bằng trong đấu giá tài sản; sử dụng chứng thư hết hạn, vi phạm nguyên tắc định giá tài sản; vi phạm điều cấm của luật trong việc thế chấp, đấu giá và chuyển nhượng là QSDĐ mà Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất; vi phạm Luật công chứng; tính sai giá và diện tích của tài sản đấu giá; thể hiện bao che và không có biện pháp xử lý quyết liệt đối với hành vi vi phạm nghĩa vụ thanh toán của đơn vị trúng đấu giá...

“Tòa án căn cứ kết luận thanh tra số 62/KL-TTR ngày 24/12/2018 để cho rằng những vị phạm, sai sót trong việc bán đấu giá tài sản của Agribank -Chi nhánh Chợ Lớn và các đơn vị liên quan chưa đến mức cần thiết hủy kết quả đấu giá và hợp đồng bán đấu giá tài sản là không xem xét, đánh giá chứng cứ một cách toàn diện, khách quan, bỏ lọt những vi phạm pháp luật nghiêm trọng, đồng thời cũng không đánh giá được tính chất, mức độ của những vi phạm đã xâm phạm nghiêm trọng đến lợi ích công cộng, lợi ích của Nhà nước, gây thất thoát của Nhà nước hàng ngàn tỉ đồng. Và việc cấp tín dụng, thế chấp, đấu giá, chuyển nhượng dự án Hòa Lân của Agribank -Chi nhánh Chợ Lớn là những vi phạm nghiêm trọng trong việc phê duyệt quy hoạch dự án của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền tỉnh Bình Dương cũng không được Tòa án xem xét đánh giá một cách đầy đủ, toàn diện, nên không làm rõ hậu quả là dự án không được triển khai, kéo dài, gây thất thoát, lãnh phí tài sản của Nhà nước ở mức độ đặc biệt nghiêm trọng. Những vi phạm này có dấu hiệu hình sự, đã được kiến nghị xử lý nhưng đến nay chưa có kết quả, do đó cần thiết phải tiếp tục kiến nghị xử lý theo đúng quy định pháp luật”, Viện KSND Cấp cao 3 nêu quan điểm trong quyết định kháng nghị.

Bên cạnh đó, việc Tòa án cấp phúc thẩm chẳng những không xem xét đánh giá các vi phạm pháp luật nghiêm trọng nêu trên của bản án sơ thẩm, giữ nguyên án sơ thẩm, mà còn tính sai số tiền lãi Công ty Thiên Phú phải trả ngân hàng, tổng cộng là 2.687 tỉ đồng nhưng bản án phúc thẩm chỉ xác định số tiền tổng cộng là 2.561 tỉ đồng, tức là thiếu hơn 125 tỉ đồng nên khi tuyên buộc Công ty Thiên Phú phải trả cho Agribank -Chi nhánh Chợ Lớn số tiền hơn 1.111 tỉ đồng là không chính xác, dẫn đến việc tính án phí liên quan nghĩa vụ trả nợ cũng không chính xác.

Tòa án cấp sơ thẩm cho rằng không cần thiết phải có quyết định chấp thuận của Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền do “Công ty Kim Oanh trúng đấu thầu quyền sử dụng đất chứ không phải trúng đấu thầu dự án”, là không có cơ sở. Bởi vì phần diện tích đất Nhà nước giao đất không thu tiền là một phần không thể tách rời với Dự án Hòa Lân (gồm 2 phần Nhà nước có thu tiền và không thu tiền). Nhà nước giao đất không thu tiền là để thực hiện các công trình công cộng trong Dự án Hòa Lân, chứ không giao đất để phục vụ vào mục đích khác. Tại văn bản số 01/CV-KOTP.HCM ngày 25/2/2019 Công ty Kim Oanh đề nghị UBND tỉnh Bình Dương chấp thuận cho chuyển đổi chủ đầu tư nhằm thực hiện Dự án Hòa Lân chứ không xin UBND để thực hiện mục đích khác.

Tòa án cấp sơ thẩm không làm rõ những vi phạm nghiêm trọng của Agribank -Chi nhánh Chợ Lớn, Công ty Nam Sài Gòn, Công ty Thế Hệ Mới, Phòng Công chứng Thành phố Mới, trong việc: Vi phạm nguyên tắc khách quan, công khai, minh bạch, công bằng trong đấu giá tài sản; sử dụng chứng thư hết hạn; vi phạm nguyên tắc định giá tài sản; vi phạm điều cấm của luật trong việc thế chấp, đấu giá và chuyển nhượng là quyền sử dụng đất mà Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất; vi phạm Luật Công chứng; tính sai giá và diện tích của tài sản đấu giá; cố tình bao che và không có biện pháp xử lý quyết liệt đối với hành vi vi phạm nghĩa vụ thanh toán của đơn vị trúng đấu giá.

Căn cứ Kết luận thanh tra số 62/KL-TTR ngày 24/12/2018, để Tòa án cho rằng những vi phạm, sai sót trong việc bán đấu giá tài sản của Agribank -Chi nhánh Chợ Lớn và các đơn vị liên quan chưa đến mức cần thiết hủy kết quả đấu giá và hợp đồng bán đấu giá tài sản, là không xem xét, đánh giá chứng cứ một cách toàn diện, khách quan, bỏ lọt những vi phạm pháp luật nghiêm trọng, đồng thời cũng không đánh giá được tính chất, mức độ của những vi phạm đã xâm phạm nghiêm trọng đến lợi ích công cộng, lợi ích của Nhà nước, gây thất thoát của Nhà nước hàng ngàn tỷ đồng.

Liên quan đến vi phạm trong việc cấp tín dụng, thế chấp, đấu giá, chuyển nhượng Dự án Hòa Lân của Agribank -Chi nhánh Chợ Lớn, là những vi phạm nghiêm trọng trong việc phê duyệt quy hoạch Dự án của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền tỉnh Bình Dương, cũng không được Tòa án xẹm xét đánh giá một cách đầy đủ, toàn diện, nên không làm rõ hậu quả là dự án không được triển khai, kéo dài, gây thất thoát, lãnh phí tài sản của Nhà nước ở mức độ đặc biệt nghiêm trọng. Những vi phạm này có dấu hiệu hình sự, đã được kiến nghị xử lý nhưng đến nay chưa có kết quả, do đó cần thiết phải tiếp tục kiến nghị xử lý theo đúng quy định pháp luật.

Tòa án cấp phúc thẩm chẳng những không xem xét đánh giá các vi phạm pháp luật nghiêm trọng nêu trên của Bản án sơ thẩm, giữ nguyên án sơ thẩm mà còn tính sai số tiền lãi mà Công ty Thiên Phú phải trả Ngân hàng. Cụ thể tại phần Quyết định của Bản án phúc thẩm tuyên: Nợ gốc là 1.078.704.932.089 đồng; lãi trong hạn là 1.105.546.858.261 đồng và tiền lãi quá hạn là 503.246.482.494 đồng, tổng cộng là 2.687.498.272.844 đồng nhưng Bản án phúc thẩm chỉ xác định số tiền tổng cộng là 2.561.599.755.001 đồng, tức là thiếu 125.898.517.843 đồng nên khi tuyên buộc Công ty Thiên Phú phải trả cho Agribank Chợ Lớn số tiền là 1.111.421.952.779 đồng là không chính xác (thiếu 125.898.517.843 đồng), dẫn đến việc tính án phí liên quan nghĩa vụ trả nợ cũng không chính xác.

Trang 1

Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 174/QĐKNGĐT-VKS-KDTM, ngày 22 tháng 6 năm 2021, của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh

“Tòa án cấp sơ thẩm không làm rõ những vi phạm nghiêm trọng của Agribank -Chi nhánh Chợ Lớn, Công ty Nam Sài Gòn, Công ty Thế Hệ Mới, Phòng Công chứng Thành Phố Mới. Tòa án cũng không xem xét, đánh giá chứng cứ một cách toàn diện, bỏ lọt những vi phạm pháp luật nghiêm trọng, không đánh giá được tính chất, mức độ của những vi phạm đã xâm phạm nghiêm trọng đến lợi ích, gây thất thoát của Nhà nước hàng ngàn tỉ đồng. Từ các lẽ trên, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh hoàn toàn có cơ sở khi ra Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 174/QĐKNGĐT-VKS-KDTM ngày 22/6/2021, đối với Bản án phúc thẩm số 264/2021/KDTM-PT ngày 24/3/2021 của TAND TP Hồ Chí Minh; đề nghị Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh xét xử giám đốc thẩm theo hướng hủy hai bản án nêu trên, để giải quyết lại vụ án; tạm đình chỉ thi hành đối với 2 bản án này đến khi có Quyết định giám đốc thẩm. Đây là một Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm có lí, có tình”, Luật sư Phan Văn Bé, Đoàn Luật sư tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu, khẳng định.